Κεφάλαιον Θ΄. Σκῆται

Άρθρον 142

Αἱ σκῆται ἐν Ἁγίῳ Ὄρει εἶναι δώδεκα καὶ διακρίνονται εἰς κοινοβίους καὶ ἰδιορρύθμους. Κοινόβιοι σκῆται εἶναι αἱ ἑξῆς: 1) ἡ τῆς τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος (Ῥωσσικοῦ) ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου (Βογορόδιτσα), 2) ἡ τῆς τοῦ Παντοκράτορος ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Προφήτου Ἠλιού, 3) ἡ τῆς Μεγίστης Λαύρας ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Τιμίου Προδρόμου καὶ 4) ἡ τῆς τοῦ Βατοπεδίου ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου. Ἰδιόρρυθμοι δὲ σκῆται εἶναι αἱ ἑξῆς: 1) ἡ τῆς Μεγίστης Λαύρας ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Ἄννης, 2) ἡ τῆς αὐτῆς μονῆς ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Τριάδος (τῶν Καυσοκαλυβίων), 3) ἡ τῆς τοῦ Βατοπεδίου ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, 4) ἡ τῆς τῶν Ἰβήρων ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Τιμίου Προδρόμου, 5) ἡ τῆς τοῦ Κουτλουμουσίου ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος, 6) ἡ τῆς τοῦ Ἁγίου Παύλου ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς Θεοτόκου (Νέα Σκήτη), 7) ἡ τῆς αὐτῆς μονῆς ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Δημητρίου (Λάκκου), 8) ἡ τῆς τοῦ Ξενοφῶντος ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου.

Άρθρον 143

Ἑκάστη σκήτη ὀφείλει συμφώνως τῷ σχετικῷ αὐτὴ πατριαρχικῷ σιγιλλίῳ, δι᾿ οὗ ἡ κυρίαρχος αὐτῆς μονὴ ἀνεκήρυξεν αὐτὴν εἰς σκήτην καὶ τοῖς κρατήσασι μεταξὺ αὐτῆς καὶ τῆς κυριάρχου μονῆς κανονισμοῖς, ἐγγράφοις καὶ ἐθίμοις, νὰ τηρῇ ἀναλλοίωτον τὸ δι᾿ αὐτὴν καθορισθὲν πολίτευμα, τὰς σχέσεις τῆς ἐξαρτήσεως αὐτῆς ἀπὸ τῆς κυριάρχου Μονῆς, τὸ εἶδος τοῦ διοικητικοῦ καὶ ἅλλου ἐν γένει βίου αὐτῆς καὶ τὰς σχέσεις τῶν πατέρων αὐτῆς πρὸς τὴν κυρίαρχον μονήν.

Άρθρον 144

Ὁ ἐσωτερικὸς τῶν σκητῶν βίος διέπεται ὑπὸ ἐσωτερικοῦ κανονισμοῦ, ἐγκρινομένου ὑπὸ τῆς κυριάρχου αὐτῶν μονῆς καὶ μὴ δυναμένου νὰ ἀντίκειται εἰς διατάξεις τοῦ παρόντος καταστατικοῦ χάρτου.

Άρθρον 145

Οἱ ἐν ταῖς σκήταις ἐνασκούμενοι μοναχοὶ ὀφείλουσι νὰ ἐκτελῶσι τακτικῶς τὰ θρησκευτικὰ αὐτῶν καθήκοντα καὶ προσέρχωνται ἀνελλιπῶς εἰς τὰς ἀγρυπνίας τοῦ κυριακοῦ ὑποκείμενοι ἄλλως εἰς πειθαρχικὰς ποινάς.

Άρθρον 146

Ἕκαστος τῶν δοκίμων δικαιοῦται πρὸ τῆς κουρᾶς αὐτοῦ ὅπως τῇ γνώσει καὶ ἐγκρίσει τοῦ πνευματικοῦ αὐτοῦ ἐκλέξῃ ὑπακοὴν παρ᾿ ἑτέρῳ γέροντι. Ἀπὸ τῆς κουρᾶς ὅμως ὀφείλει νὰ μένῃ ἰσοβίως ἐν τῇ ὑπακοῇ τοῦ οἰκείου γέροντος, ἀπαγορευομένης αὐστηρῶς τῆς προσλήψεως αὐτοῦ παρ᾿ ἑτέρου γέροντος τῆς αὐτῆς σκήτης, ὅστις προσλαμβάνων αὐτὸν ὑπόκειται εἰς πειθαρχικὴν δίωξιν ὑπὸ τῆς κυριάρχου μονῆς. Ἡ σχέσις τοῦ γέροντος πρὸς τοὺς ὑποτακτικοὺς εἶναι σχέσις πνευματικοῦ πατρὸς πρὸς υἱὸν καὶ ἐντεῦθεν οἱ μὲν ὑποτακτικοὶ ὀφείλουσι σεβασμὸν καὶ ὑπακοὴν εἰς τὸν γέροντα, οὗτος δὲ πατρικὴν πρὸς τοὺς ὑποτακτικοὺς ἀγάπην καὶ συμπεριφοράν.

Άρθρον 147

Τοῖς ἐρισταῖς, ἀτάκτοις, ταραχοποιοῖς καὶ ἐν γένει διάγουσι βίον ἐπίμεμπτον ἐπιβάλλεται μετὰ προηγουμένην νουθεσίαν ἡ ἐπίπληξις ὑπὸ τοῦ δικαίου καὶ τῆς συνάξεως τῆς σκήτης. Οἱ ἀδιόρθωτοι καταγγέλουνται εἰς τὴν κυρίαρχουν μονὴν καὶ ἐφαρμόζονται παρ᾿ αὐτῆς αἱ κατὰ τὸ ἄρθρ.139 προβλεπόμεναι ποιναί.

Άρθρον 148

Προκειμένης ἀγορᾶς καλύβης ἔν τινι σκήτη ἐξετάζεται παρὰ τῆς Συνάξεως αὐτῆς ἡ ἐν γένει διαγωγὴ τοῦ ἀγοραστοῦ καὶ ἂν αὕτη εὑρεθῇ σύμφωνος πρὸς τὰς μοναχικὰς ἀπαιτήσεις καὶ ὑποχρεώσεις ἀποστέλλονται ὅ τε πωλητὴς καὶ ἀγοραστὴς τῇ κυριάρχω μονῇ, ἥτις ἐγκρίνουσα τὴν πώλησιν ἐκδίδει, κατὰ τὴν ἀνέκαθεν τάξιν, ἐπὶ καταβολῇ τοῦ καθωρισμένου δικαιώματος αὐτῆς, τὴν μοναστηριακὴν ὁμολογίαν ἐπιστρεφομένης τῆς παλαιᾶς τοιαύτης.

Άρθρον 149

Ἑκάστη σκήτη διοικεῖται ὑπὸ τοῦ δικαίου, τῶν συμβουλῶν καὶ τῆς Συνάξεως τῶν Γερόντων αὐτῆς.

Άρθρον 150

Ἵνα ἐκλεγῇ τις δικαῖος δέον νὰ εἶναι ἐκ τῶν γερόντων τῶν καλυβῶν, μεμαρτυρημένης ἀρετῆς καὶ ἱκανότητος ἀνεγνωρισμένης ὑπὸ τῆς κυριάρχου μονῆς. Οἱ δὲ ὑπὸ ποινὴν διατελοῦντες δὲν δύνανται νὰ ἀναδειχθῶσι δικαῖοι.

Άρθρον 151

Ἡ ἐκλογὴ τοῦ δικαίου ἐν ταῖς κοινοβίοις σκήταις γίνεται κατὰ τὴν κρατοῦσαν αὐταῖς τάξιν. Ἐν δὲ ταῖς ἰδιορρύθμοις σκήταις ἡ ἐκλογὴ τοῦ δικαίου γίνεται κατὰ πλειονοψηφίαν ὑπὸ τῶν ἐγγεγραμμένων ἐν τοῖς μοναστηριακοῖς καταλόγοις γερόντων τῶν καλυβῶν συνερχομένων πρὸς τοῦτο ὑπὸ τὴν προεδρίαν τοῦ πρεσβυτέρου αὐτῶν ἐν τῷ κυριακῷ, τὰς ἀρχὰς τοῦ μηνὸς Μαΐου ἑκάστου ἔτους. Τὸ τοιοῦτον δικαίωμα τῆς ἐκλογῆς γέροντός τινος ἐκτὸς τοῦ Ἁγίου Ὄρους εὑρισκομένου ἀσκεῖ τῇ ἐγγράφῳ ἀδείᾳ τῆς κυριάρχου μονῆς στηριζομένῃ ἐπὶ ἐγγράφου ἐντολῆς τοῦ ἀπουσιάζοντος γέροντος, ὑποτακτικὸς αὐτοῦ. Ἐν ἰσοψηφίᾳ ἀποφαίνεται ἡ κυρίαρχος μονή, τῆς ὁποίας ἀντιπρόσωπος παρίσταται ἐποπτεύων τὴν διεξαγωγὴν τῆς ἐκλογῆς. Ἡ ἐκλογὴ τοῦ δικαίου ἀναφέρεται τῇ κυριάρχω μονῇ δι᾿ ἐνσφραγίστου τῆς Συνάξεως πρακτικοῦ πρὸς ἔγκρισιν, ἀναγνώρισιν καὶ ἐγκαθίδρυσιν κατὰ τὰ ἔκπαλαι εἰθισμένα.

Άρθρον 152

Οἱ σύμβουλοι παρ᾿ ἑκάστῃ σκήτη, δύο ἕως τέσσαρες, ἐκλέγονται καθ᾿ ὂν χρόνον καὶ τρόπον ὁ δικαῖος αὐτῆς, τοῦ ἡμίσεος ὅμως ἀριθμοῦ αὐτῶν ἐκλεγομένου ὑπὸ τῆς κυριάρχου μονῆς.

Άρθρον 153

Ἡ διάρκεια τῆς ὑπηρεσίας τοῦ δικαίου καὶ τῶν συμβούλων δύο ὄντων εἷναι ἐτησία. Ἐπὶ τριῶν ὅμως συμβούλων ἀντικαθίσταται ἀνὰ πᾶν ἔτος εἷς ἢ πλείονες καὶ ἐπὶ τεσσάρων οἱ δύο ἢ καὶ οἱ τέσσαρες, κατὰ τὰ κρατοῦντα ἐν ἑκάστῃ σκήτῃ.

Άρθρον 154

Ἑκάστη σκήτη ἔχει ἰδίαν σφραγῖδα, φέρουσαν τὸ ὄνομα αὐτῆς καὶ τὸ τῆς κυριάρχου μονῆς καὶ εἶναι διηρημένη εἰς τρία ἢ τέσσαρα τμήματα, κρατούμενα ἀνὰ ἐν παρ᾿ ἑκάστου συμβούλου. Τῶν τμημάτων τούτων κρατοῦνται παρὰ τῶν ὑπὸ τῆς μονῆς διορισθέντων συμβούλων δύο μὲν ἐπὶ τεσσάρων συμβούλων, ἐν δὲ ἐπὶ τριῶν συμβούλων. Ἡ χρῆσις τῆς σφραγῖδος ταύτης περιορίζεται μόνον εἰς τὰ ἀνταλλασσόμενα μετὰ τῆς κυριάρχου μονῆς ἔγγραφα καὶ τὰ ἀφορῶντα ἐλέη καὶ βοηθήματα τοιαῦτα ἐν Ἁγίῳ Ὄρει.

Άρθρον 155

Ὁ δικαῖος καὶ οἱ σύμβουλοι αὐτοῦ ὀφείλουσι νὰ συνεργάζωνται καὶ προάγωσι τὰ συμφέροντα τῆς σκήτης αὐτῶν μηδεμιᾶς ἐντεῦθεν μονομεροῦς πράξεως πλὴν τῶν συνήθως καθηκόντων ἑκάστου, δυναμένης νὰ θεωρηθῇ ἐγκύρου. Αἱ σπουδαῖαι τῆς σκήτης ὑποθέσεις, αἱ ἔξω τῆς συνήθους ὑπηρεσίας, δέον νὰ φέρωνται ἐνώπιον τῆς Συνάξεως τῶν Γερόντων καὶ τυγχάνωσι ἀπαραιτήτως τῆς ἐγκρίσεως τῆς κυριάρχου μονῆς.

Άρθρον 156

Καθήκοντα τοῦ κατὰ καιρὸν δικαίου εἶναι νὰ κατοικῇ ἐν τῷ οἰκήματι καὶ οὐχὶ ἐν τῇ ἰδίᾳ καλύβῃ, νὰ ἐπιμελῆται τῆς ἐσωτερικῆς τάξεως τῆς σκήτης, νὰ φιλοξενῇ τοὺς ξένους, νὰ τελῇ τὰς ἀκολουθίας ἐν τῷ κυριακῷ, νὰ ἐπαγρυπνῇ μετὰ τῶν συμβούλων αὐτοῦ ἐπὶ τῆς διαγωγῆς πάντων τῶν ἐν τῇ σκήτη, νουθετῶν καὶ συμβουλεύων, νὰ καταγγέλλῃ τοὺς δυστροποῦντας καὶ ἀδιορθώπους εἰς τὴν Σύναξιν καὶ δι᾿ αὐτῆς εἰς τὴν κυρίαρχον μονήν, νὰ ἐπιδιώκῃ μετὰ τῶν συμβούλων αὐτοῦ συμβιβαστικὴν λύσιν τῶν ἀναφυομένων διαφορῶν καὶ ἐκτελῇ μετ᾿ αὐτῶν τὰς ἀποφάσεις τῆς Συνάξεως νὰ διαφυλάττῃ ὑπευθύνως τὰ ἐν τῇ σκήτῃ ἱερὰ κειμήλια, σκεύη καὶ ἄμφια, τὰ χειρόγραφα καὶ βιβλία καὶ ἐν γένει πάντα τὰ λοιπὰ ἀντικείμενα ἀξίας, ἅτινα καὶ παραδίδονται τῷ διαδόχῳ, ἐπὶ τῇ βάσει πρωτοκόλλου καταγραφῆς πιστῆς καὶ λεπτομεροῦς αὐτῶν ἐπὶ παρουσίᾳ τῶν ἀντιπροσώπων τῆς κυριάρχου μονῆς, πρὸς ἣν ἀποστέλλεται ἀκριβὲς ἀντίγραφον τοῦ τοιούτου πρωτοκόλλου.

Άρθρον 157

Τὰ ταμεῖον τῆς σκήτης συντηρεῖται ἐκ διαφόρων ἐλεῶν καὶ βοηθημάτων. Ἀπὸ τούτου δὲ τρέφεται καὶ ὁ δικαῖος μετὰ τῆς συνοδείας αὐτοῦ κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς ὑπηρεσίας τούτου, μετὰ τὴν λῆξιν τῆς ὁποίας τὰ περισσεύοντα παραδίδει τῷ διαδόχῳ αὐτοῦ κατὰ τὰ εἰθισμένα.

Άρθρον 158

Ὁ δίκαιος ὑποχρεοῦται εἰς τὴν συντήρησιν τακτικῶν βιβλίων τῆς διαχειρίσεως αὐτοῦ, ἅτινα καὶ ὑποβάλλει κατὰ τὴν παράδοσιν τῆς ὑπηρεσίας αὐτοῦ ὑπὸ τὸν ἔλεγχον τῆς Συνάξεως καὶ τῶν ἀντιπρωσώπων τῆς κυριάρχου μονῆς. Ἡ ἐξελεγκτικὴ πρᾶξις καταχωρίζεται ἐν τῷ γενικῷ κώδικι, ὑπογραφομένη παρὰ πάντων τῶν μελῶν, τῶν τε παραδιδόντων καὶ παραλαμβανόντων. Πᾶσα διαχειριστικὴ ἀνωμαλία ἢ κατάχρησις ἐπιβαρύνει τὸν ὑπόλογον διαχειριστήν.

Άρθρον 159

Ἐν περιπτώσει θανάτου τοῦ γέροντος καλύβης τινὸς ἡ κυριάρχος μονὴ ἀλλάσσει τὸ ὁμόλογον ἐπὶ καταβολῇ τοῦ καθιερωμένου ψυχομεριδίου, τάσσουσα εἰς τὴν θέσιν τοῦ γέροντος τὸ πρῶτον τῆς συνοδείας αὐτοῦ πρόσωπον καὶ εἰς τὴν θέσιν τοῦ πρώτου τῆς συνοδείας τὸ δεύτερον αὐτῆς, ἐγγράφουσα καὶ τρίτον πρόσωπον, μετὰ κουράν, ἀδείᾳ τῆς μονῆς, ἐὰν ὑπάρχῃ τοιαύτη τάξις ἐν τῇ σκήτη. Ἀπαγορεύεται ἀπολύτως ἡ ὕπαρξις ἀριθμοῦ μείζονος τῶν ἓξ προσώπων ἐν ἑκάστῃ καλύβῃ.

Άρθρον 160

Πρὸς ταῖς ἀνωτέρω γενικαῖς διατάξεσι θεωροῦνται ἐν ἀπαραμειώτῳ ἰσχύϊ τὰ ὑπὸ τῶν πατριαρχικῶν συγιλλίων καὶ μοναστηριακῶν ὁμολόγων διατασσόμενα περὶ σκητῶν.