.jpg)
I. Κάθε προσκυνητής που επιθυμεί να επισκεφθεί το Άγιον Όρος, εκτός από τους προσκυνητές των πολύ κοντινών περιοχών, υποχρεούται να παρουσιαστεί στην Ιερά Επιστασία και να λάβει άδεια για την επίσκεψη των μοναστηριών και των εξαρτημάτων τους (άρθρο 176). Στην άδεια αυτή, γνωστή και ως διαμονητήριο, αναφέρεται η διάρκεια παραμονής του επισκέπτη στην αθωνική επικράτεια, μετά τη λήξη της οποίας αυτός υποχρεούται να αποχωρήσει. Σε αντίθετη περίπτωση ορίζεται πως θα πρέπει να απομακρυνθεί με τη βία. Ο κανόνας ισχύει αυστηρά τόσο για τους Έλληνες πολίτες, όσο και για τους πολίτες άλλων κρατών, ορθοδόξους, καθώς και εκπροσώπους άλλων θρησκειών, κοσμικούς και κληρικούς.
Το 1993, η Ιερά Επιστασία λόγω της συνεχώς αυξανόμενης παρουσίας προσκυνητών στις ιερές μονές, καθόρισε έναν μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό επισκεπτών ημερησίως (ο οποίος μπορεί να αυξομειώνεται με απόφαση της Ιεράς Κοινότητας). Ακόμη, οργάνωσε τη λειτουργία ειδικών τμημάτων στη Θεσσαλονίκη και στην Ουρανούπολη, όπου μπορούν να απευθύνονται οι προσκυνητές για την έκδοση του διαμονητηρίου τους, προτού επισκεφθούν τα μοναστηριακά ιδρύματα.
II. Ειδικοί όροι ισχύουν για δύο κατηγορίες επισκεπτών του Αγίου Όρους.
1. Οι Αρχιερείς, οι οποίοι καλούνται να τελέσουν κάποιο μυστήριο στην εκάστοτε μονή, εκτός από την αντίστοιχη πρόσκληση της Ιεράς Κοινότητας, πρέπει να έχουν μαζί τους και γραπτή άδεια από το Οικουμενικό Πατριαρχείο σχετικά με την απρόσκοπτη τέλεση του μυστηρίου (άρθρο 173).
2. Όσοι επιθυμούν να επισκεφθούν τις βιβλιοθήκες των μοναστηριών του Άθω υποχρεούνται να προσκομίσουν στην Ιερά Κοινότητα συστατική επιστολή από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας ή από το Οικουμενικό Πατριαρχείο (άρθρο 185 παρ. 2).
III. Το ζήτημα των επισκεπτών του Αγίου Όρους εξετάστηκε επίσης στο Προεδρικό Διάταγμα "Περί του Οργανισμού της Διοικήσεως του Αγίου Όρους", το οποίο εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1998. Στον κανονισμό αυτό αναφέρεται ρητά πως σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 176 του Καταστατικού "η είσοδος στο Άγιο Όρος και η επίσκεψη των Ι. Μονών και των Εξαρτημάτων τους είναι ελεύθερη σε κάθε άρρεν πρόσωπο που κατοικεί, διαμένει ή έχει εισέλθει νομίμως στο έδαφος της ελληνικής επικράτειας." (άρθρο 3 παρ. 2 του Προεδρικού Διατάγματος αριθμ. 227/1998).
Ωστόσο, το ίδιο διάταγμα, εκτός από την υποχρέωση απόκτησης διαμονητηρίου, όπως προβλέπεται στο άρθρο 176 του Καταστατικού, θέτει έναν επιπλέον περιορισμό. Όπως αναφέρει, ο διοικητής, ως εκπρόσωπος του ελληνικού κράτους, δύναται με γραπτή αιτιολογημένη αίτηση να ζητήσει από την Ιερά Επιστασία να αρνηθεί την έκδοση διαμονητηρίου σε συγκεκριμένα άτομα, σχετικά με τα οποία, βάσει τεκμηριωμένων περιστατικών που αναγράφονται στην αίτηση, υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες πως δύνανται να διαπράξουν ποινικό αδίκημα ή να παραβιάσουν απαγορευτικές διατάξεις του άρθρου 184 του Καταστατικού (άρθρο 3 παρ. 1 στοιχείο 3 του Προεδρικού Διατάγματος αριθμ. 227/1998).
Εάν η αίτησή του γίνει δεκτή από την Ιερά Επιστασία, τότε εκείνος απαγορεύει, με γραπτή εντολή του, στα άτομα αυτά να εισέλθουν στην αθωνική γη ή διατάσσει την απομάκρυνσή τους. Η εντολή του διοικητή εκτελείται άμεσα από τις αστυνομικές δυνάμεις, τους τελωνειακούς υπαλλήλους, τα όργανα του Λιμενικού και του Πυροσβεστικού σώματος. Η εντολή ανακοινώνεται, επίσης, προφορικά στα ενδιαφερόμενα άτομα.
