Μόλις λίγες ώρες μακριά από την πόλη της Θεσσαλονίκης βρίσκεται ένας κόσμος που υπερβαίνει την καθημερινότητα, μια πολιτεία πέρα από το κοσμικό κράτος, μια κοινότητα που διατηρεί τις πιο θεμελιώδεις αρχές της κοινωνίας, το Άγιον Όρος.
Από όλες τις μοναστικές πολιτείες που έχουν ιδρυθεί στην ορθόδοξη ανατολική εκκλησία, το Άγιον Όρος αποτελεί τη μόνη που έχει επιβιώσει στο βάθος τόσων αιώνων. Η αθωνική πολιτεία παραμένει παρθένα, ανέγγιχτη από την επιβολή του κοσμικού τρόπου ζωής. Η πορεία της στην ιστορία είναι αδιάσπαστη και χρονολογείται από τον δωδέκατο αιώνα.
Συχνά το Άγιον Όρος χαρακτηρίζεται ως "κιβωτός της ορθοδοξίας". Όπως η κιβωτός του Νώε διέσωσε τη ζωή και προφύλαξε τα πλάσματα του Θεού από τον κατακλυσμό, έτσι και το Άγιον Όρος διασώζει τον άνθρωπο, την αυτοσυνειδησία και την οντολογική του ποιότητα, επιτρέποντας την όλο και μεγαλύτερη εγγύτητα στον Θεό.
Η δεύτερη ιδιότητα της κιβωτού αυτής είναι η διαφύλαξη της ανεκτίμητης πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης, οι οποίες παραμένουν εναργείς στον Άθω.
Πώς να φτάσετε στην κορυφή του Άθω;
Ο δρόμος για την κορυφή του Άθω είναι δύσβατος και επικίνδυνος. Δεν είναι, συνεπώς, εύκολο να επιχειρήσει κανείς ένα τέτοιο ταξίδι μόνος του. Η διαδρομή είναι κατάλληλη μόνο για έμπειρους ταξιδιώτες και ειδικούς οδηγούς. Προτού επιχειρήσετε να ακολουθήσετε τη διαδρομή προς την κορυφή φροντίστε να εξετάσετε οπωσδήποτε τις δεδομένες καιρικές συνθήκες. Μην ξεχάσετε να έχετε μαζί σας το κινητό σας τηλέφωνο και το GPS. Η πιο βολική διαδρομή ξεκινά από τη Μονή Μεγίστης Λαύρας. Ωστόσο, απαιτεί μία διανυκτέρευση στη μονή ή στη Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου.
Ανάβαση στον Άθω
Φροντίστε να έχετε μαζί σας όλον τον εξοπλισμό που θα χρειαστείτε για την ανάβαση και τη διανυκτέρευση (στο καταφύγιο της Παναγίας και στην ίδια την κορυφή). Εάν έχετε έρθει με μοναδικό σκοπό την ανάβαση στον Άθω, θα πρέπει να ξεκινήσετε το ταξίδι σας από την λιμανάκι της Αγίας Άννας ή από το Κλέφτικο. Карулья.jpg)
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως το πλοίο από τη Δάφνη φτάνει στο λιμανάκι γύρω στη 13:30, ενώ θα πρέπει να διασχίσετε την υπόλοιπη απόσταση και να φτάσετε στο καταφύγιο προτού νυχτώσει. Η διαδρομή είναι στη δυτική πλευρά του Άθω, πράγμα που σημαίνει πως κατά τις πρώτες ώρες του ταξιδιού ο καυτός απογευματινός ήλιος θα χτυπάει ακριβώς πάνω σας.
Για τη διανυκτέρευσή σας υπάρχουν μικρά καταφύγια στον Σταυρό (με πηγάδι, για 3-4 άτομα) και στην Παναγία (χωρίς πηγή νερού, για 10-12 άτομα).
Από τον Σταυρό το μονοπάτι ανηφορίζει μέσα από ένα πυκνό δάσος με καστανιές και έλατα. Λίγο πιο ψηλά, το δάσος αραιώνει και εμφανίζονται τα πρώτα πεύκα. Σταδιακά, τα δέντρα μειώνονται έως το εκκλησάκι, στο καταφύγιο της Παναγίας (υψόμετρο 1500 μ.). Η διανυκτέρευση στο σημείο αυτό είναι σημαντική, καθώς δίνει στον επισκέπτη τον χρόνο να συνηθίσει τις κλιματικές συνθήκες και τις θερμοκρασίες που επικρατούν στην κορυφή. Μπορείτε επίσης να φτάσετε στο καταφύγιο με γαϊδουράκι από την Αγία Άννα ή την Κερασιά. Ωστόσο, από εκεί και πέρα το μονοπάτι είναι προσβάσιμο μόνο με τα πόδια. Όταν χτίστηκε ο ναός στην κορυφή (1894), διαμορφώθηκε ένα πέτρινο μονοπάτι, το οποίο όμως καταστράφηκε με το πέρασμα των χρόνων.
Πόσο χρόνο χρειάζεται κανείς για να φτάσει στην κορυφή του Αγίου Όρους
Όποιος το επιθυμεί μπορεί να αφήσει κάποια από τα πράγματά του στο καταφύγιο της Παναγίας, έτσι ώστε να μην κουβαλάει βαρύ φορτίο κατά την ανάβαση. Καθώς οι καταιγίδες είναι αρκετά συχνές στην κορυφή, θα χρειαστείτε πρωταρχικά ένα αδιάβροχο αντιανεμικό. Αν σας πιάσει καταιγίδα, προτείνεται να κατεβείτε από την κορυφή και να περιμένετε σε κάποιο ασφαλές σημείο μέχρι να κοπάσει. Από το καταφύγιο της Παναγίας μέχρι την κορυφή το μονοπάτι ανεβαίνει με κατεύθυνση προς τα βορειοανατολικά, ενώ εκτείνεται κατά μήκος της νότιας πλευράς του βουνού. Η δυτική και η βορειοανατολική πλευρά είναι προσβάσιμες μόνο από ορειβάτες. Ο χρόνος της διαδρομής Βογορόδιτσα - κορυφή είναι 2-2,5 ώρες.
Τι υπάρχει στην κορυφή του Άθω
Σε υψόμετρο 1500 μέτρων βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας, χτισμένη το 1665 από τον Πατριάρχη Διονύσιο Γ'. Ωστόσο, θεωρείται πως ένας ναός προϋπήρχε στο ίδιο σημείο, καθώς ο Άγιος Ιάκωβος ήταν εκεί μοναχός μέχρι το 1520. Ο ναός σώθηκε από πολλές καταστροφές που προκλήθηκαν λόγω των ιδιαίτερων καιρικών συνθηκών. Οι ζημιές που προέκυψαν αποκαταστάθηκαν το 1972 από τη Μονή Μεγίστης Λαύρας.
Ο πρώτος ναός στην κορυφή χτίστηκε από τον ίδιο τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη (965) και ήταν αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Κυρίου. Ο άγιος όρισε την τέλεση ολονύκτιων αγρυπνιών κάθε χρόνο. Ο ναός αυτός καταστράφηκε από κεραυνούς και αστραπές, ενώ αργότερα ανοικοδομήθηκε από τον Πατριάρχη Διονύσιο Γ΄. Επί Πατριάρχου Ιωακείμ Γ΄ (1895) ο ναός ανοικοδομήθηκε εκ νέου. Το 1901 βρισκόταν σε κακή κατάσταση εξαιτίας των κεραυνών. Η σημερινή εμφάνιση του κτηρίου είναι αποτέλεσμα της ανακατασκευής του το 1977. Πάνω από τον ναό, στην κορυφή (υψόμετρο 2033 μ.) υπάρχει ένας μεγάλος σιδερένιος σταυρός (1897, 3x4 μ.).
Η σκιά του Αγίου Όρους είναι ορατή στην επιφάνεια της θάλασσας προς τα ανατολικά. Έχει το σχήμα πυραμίδας με αιχμηρή κορυφή. Σύμφωνα με τον θρύλο, κατά τη διάρκεια του ηλιοβασιλέματος η σκιά του Άθω φτάνει μέχρι το νησί της Λήμνου.
Από την κορυφή του βουνού έχει κανείς θέα ολόκληρης της χερσονήσου του Αγίου Όρους. Από εκεί μπορείτε να διακρίνετε την πρωτεύουσα των Καρυών, τη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα και τη Μονή Κουτλουμουσίου.
Στη βορειοανατολική πλαγιά είναι ορατές:
- η Μονή Καρακάλλου,
- η Μονή Φιλοθέου,
- η Μονή Σταυρονικήτα,
- η Μονή Παντοκράτορος,
- η Σκήτη της Παναγίας.
Στη νοτιοδυτική πλευρά διακρίνονται:
- η Μονή Αγίου Παύλου και ο πύργος της προβλήτας του,
- Η Μονή Σίμωνος Πέτρας,
- Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα,
- Η Μονή Ξενοφώντος,
- Η προβλήτα της Μονής Ζωγράφου,
- το νησί της Αμμουλιανής.
Από την κορυφή του Αγίου Όρους μπορείτε να δείτε όχι μόνο σπουδαία αξιοθέατα της χερσονήσου, αλλά και την όψη των υπόλοιπων χερσονήσων της Χαλκιδικής, της Κασσάνδρας και της Σιθωνίας. Αν και παράδοξο, είναι επίσης εφικτό να διακρίνει κανείς εξαιρετικά μακρινά μέρη όπως:
- το βουνό του Ολύμπου (85 ναυτικά μίλια),
- το νησί της Λήμνου (37 ναυτικά μίλια),
- το νησί της Θάσου (35 ναυτικά μίλια).
Ίσως η εκπληκτική θέα της κορυφής του Άθω να ήταν αυτή που προκάλεσε την ανάπτυξη του λαϊκού αφηγήματος πως το Άγιον Όρος αποτέλεσε το βουνό της Καινής Διαθήκης, εκεί όπου ο Σατανάς έβαλε τον Χριστό σε πειρασμό:
"Πάλιν τὸν φέρνει ὁ διάβολος σὲ ἕνα πολὺ ψηλὸ βουνὸ καὶ τοῦ δείχνει ὅλας τὰς βασιλείας τοῦ κόσμου καὶ τὴν δόξαν τους, καὶ τοῦ λέγει, «Αὐτὰ θὰ σοῦ τὰ δώσω, ἐὰν πέσῃς καὶ μὲ προσκυνήσῃς»." (Κατά Ματθαίον, 4:8-9).
