Άγιον Όρος

Άθως

Τι είναι ο Άθως;

Κάθε άνθρωπος έχει σχηματίσει τη δική του εικόνα για την αθωνική χερσόνησο και την αγιορείτικη μοναστική πολιτεία.

Ο Άθως βρίσκεται στη Βόρεια Ελλάδα και αποτελεί ένα από τα τρία "πόδια" της χερσονήσου της Χαλκιδικής. Είναι, ακόμη, ένα από τα ψηλότερα βουνά της χώρας (2033 μέτρα), καθώς και τόπος με μεγάλη ιστορική σημασία. Εκεί ναυάγησε ο στόλος του Ξέρξη, ο οποίος προσπάθησε κατά τους αρχαίους χρόνους να κατακτήσει την Ελλάδα.

Άθως ήταν το όνομα ενός από τους Τιτάνες. Αυτός, κατά τη διάρκεια της Γιγαντομαχίας, πέταξε στον Ποσειδώνα μια τεράστια πέτρα, η οποία προσγειώθηκε στο Αιγαίο πέλαγος σχηματίζοντας το εν λόγω βουνό.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η ιστορία του τόπου εκτείνεται σε βάθος πολλών αιώνων. Ο Άθως υπήρξε για εκατομμύρια ανθρώπους ένα προπύργιο πίστης, ο φάρος της Ορθοδοξίας που φώτισε τον δρόμο των χριστιανών ακόμη και στους πιο δύσκολους και σκοτεινούς καιρούς. Στη χερσόνησο του Άθω είναι εγκατεστημένη η μοναδική ορθόδοξη μοναστική πολιτεία του κόσμου, το Άγιον Όρος.

Πού βρίσκεται το Άγιον Όρος;

Το Άγιον Όρος είναι τοποθετημένο στο τρίτο και ανατολικότερο "πόδι" της Χαλκιδικής, στην ανατολική Μακεδονία. Η χερσόνησος του Άθω έχει μήκος 57 χιλιόμετρα, ενώ το σημείο με το μεγαλύτερο πλάτος φτάνει τα 10 χιλιόμετρα. Η συνολική της έκταση είναι 336 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Στο κέντρο της χερσονήσου υπάρχει ένας τεράστιος ορεινός όγκος, ο οποίος καταλήγει στην κορυφή του Άθω (2033μ). Η κορυφή του βουνού μοιάζει να τρυπά τον ουρανό, ενώ οι πλαγιές του, καλυμμένες από αιωνόβια δέντρα, εκπλήσσουν με την ομορφιά του ανέγγιχτου φυσικού τους πλούτου.

Τα όρια της μοναστικής πολιτείας καθορίζονται από το μέρος που ονομάζεται "Φραγκόκαστρο", ενώ φτάνουν έως το ακρωτήριο του Αράπη στην άλλη πλευρά της χερσονήσου.

Ο καιρός στον Άθω

Η χερσόνησος του Άθω έχει γενικά μεσογειακό κλίμα, με ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια, πράγμα που οφείλεται στην ευεργετική επίδραση της θάλασσας που την περιβάλλει. Οι βροχοπτώσεις κυμαίνονται μεταξύ 600 και 800 χιλιοστών, ενώ στο υψηλότερο σημείο της, στην κορυφή του Άθω ξεπερνά τα 1000 χιλιοστά.

Η ιστορία του Αγίου Όρους

Η αρχαία ονομασία της χερσονήσου του Αγίου Όρους ήταν "Ακτή". Οι πρώτοι κάτοικοι θεωρείται πως ήταν Πελασγοί. Αυτούς διαδέχθηκαν οι Ευβοείς άποικοι, οι "Χαλκιδείς", οι οποίοι πιθανότατα έδωσαν το όνομά τους στη χερσόνησο της Χαλκιδικής. Η ιστορία του Άθω εκτείνεται σε βάθος χιλιάδων χρόνων.

Η μυθολογία γύρω από τον Άθω: τι υπήρχε πριν από τον ορθόδοξο μοναχισμό;

Στο δυτικό άκρο της χερσονήσου, στη Φλέγρα, έγινε η θρυλική μάχη των Τιτάνων. Οι αρχαίοι θεοί του Ολύμπου, με επικεφαλής τον Δία, πολέμησαν τους Τιτάνες, γιους του Ουρανού και της Γαίας.

Η Χαλκιδική αποτέλεσε, έτσι, από την αρχαιότητα έναν τόπο ιερό, το πεδίο μάχης θεών και Τιτάνων. Μάλιστα, στην κορυφή του βουνού υπήρχε κάποτε ναός με το άγαλμα του Ολυμπίου Διός. Αντί για μάτια, είχε δύο τεράστια διαμάντια που έλαμπαν τις νύχτες προκαλώντας δέος.

Εκεί λατρεύονταν ο Δίας, ο Απόλλωνας, ο Διόνυσος, ο Ηρακλής, ο Τιτάνας Κρείος, η Αφροδίτη, η Ουρανία, η Μορφώ, η Άρτεμις, η Δήμητρα και άλλες θεότητες.

Μεταξύ αυτών, στο Πάνθεον του αρχαίου ελληνικού προχριστιανικού Άθω κυριαρχούσε η Άρτεμις. Η θεά συνδέθηκε με την άγρια ζωή και την πλούσια πανίδα της περιοχής. Η αδελφή του Απόλλωνα βασίλευε στα άγρια παρθένα δάση, στις ανέγγιχτες πλαγιές και τα ακρογυάλια του Άθω.

Ο χριστιανισμός στον Άθω

Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, η Παναγία και ο Άγιος Ιωάννης, ταξιδεύοντας προς την Κύπρο, έπεσαν σε καταιγίδα που τους ανάγκασε να αγκυροβολήσουν 1000 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή Ιβήρων. Από τότε, η Θεοτόκος αποτελεί τη μόνη γυναίκα, κυρία και βασίλισσα του Αγίου Όρους, ενώ η είσοδος στις υπόλοιπες γυναίκες απαγορεύεται αυστηρά. Σύμφωνα με τις παραδοσιακές αφηγήσεις, όταν η Παναγία αντίκρυσε την αγιορείτικη χερσόνησο, αυτή της άρεσε τόσο πολύ που ζήτησε από τον Υιό και Θεό της να της προσφέρει τον τόπου για να τον προστατεύει και να τον διαφυλάττει η ίδια.

Με αυτόν τον τρόπο το Άγιον Όρος έγινε γνωστό ως "περιβόλι της Παναγίας". Η χερσόνησος είναι αφιερωμένη στο στοργικό πρόσωπο της Θεοτόκου, η γυναικεία παρουσία της οποίας είναι η μόνη που δύναται να υφίσταται στην αθωνική επικράτεια.

Κατά το πρώτο μισό του ενδέκατου αιώνα, αναφορές στο Άγιον Όρος άρχισαν να εμφανίζονται σε χειρόγραφα. Ο Απόστολος Παύλος πέρασε από την Απολλωνία του Αγίου Όρους, καθώς κατευθυνόταν από τους Φιλίππους προς τη Θεσσαλονίκη. Σήμερα, η περιοχή της Απολλωνίας θεωρείται η αρχή της εξάπλωσης του χριστιανισμού στον Άθω. Ο μοναχός Γεράσιμος Σμυρνιωτάκης στο βιβλίο του "Το Άγιον Όρος" αναφέρει πως η "μετάβαση" στον χριστιανισμό ήταν αρκετά γρήγορη, επισημαίνοντας την εποχή της βασιλείας του Μεγάλου Κωνσταντίνου, γύρω στο 321.

Ο ναός της Αρτέμιδος άρχισε να παρακμάζει τον 6ο αιώνα μ.Χ. Μετατράπηκε για πρώτη φορά σε φραγκική εκκλησία το 1204, ενώ κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής, κατά το 1456, άρχισε να χρησιμοποιείται ως τζαμί. Ορισμένα μοναστήρια χτίστηκαν πάνω στα ερείπια αρχαίων ελληνικών ναών που βρίσκονταν στην ευρύτερη περιοχή και των οποίων οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες ενσωματώθηκαν στη δομή των νέων οικοδομημάτων. Ακόμη, σε πολλά σημεία διατηρούνται έως σήμερα ατόφια τμήματα των ερειπίων των αρχαίων τειχών.

Μοναστήρια του Άθω

Σήμερα υπάρχουν στον Άθω 20 ορθόδοξα μοναστήρια, εκ των οποίων τα 17 είναι ελληνικά (η Μονή Μεγίστης Λαύρας, η Μονή Βατοπεδίου, η Μονή Ιβήρων, η Μονή Κουτλουμουσίου, η Μονή Αγίου Παύλου, η Μονή Διονυσίου, η Μονή Ξενοφώντος, η Μονή Σταυρονικήτα, η Μονή Γρηγορίου, η Μονή Κωνσταμονίτου, η Μονή Εσφιγμένου, η Μονή Δοχειαρίου, η Μονή Καρακάλλου, η Μονή Ξηροποτάμου και η Μονή Παντοκράτορος.

Υπάρχει ακόμη μία ρωσική μονή, του Αγίου Παντελεήμονος, μία σερβική, η Μονή Χιλιανδαρίου και μία βουλγαρική, η Μονή Ζωγράφου.

Υπάρχουν 14 ερημητήρια, πλήθος κελλιών και καθισμάτων.

Ο αριθμός των μονών του Αγίου Όρους παρέμεινε σταθερός ανά τους αιώνες. Κάθε μοναστήρι αποτελεί μια μεγάλη και πολύπλοκη αρχιτεκτονική κατασκευή, η οποία περιβάλλεται από ισχυρό τείχος και πύργο. Οι οχυρωματικές κατασκευές βοήθησαν τις παράκτιες μονές να αποκρούσουν τις επιδρομές των πειρατών και των κατακτητών, που επιτίθονταν συχνά στον Άθω.

Στο Άγιον Όρος υπάρχουν δύο τύποι μονών:

α) Οι Βασιλικές, οι οποίες ονομάζονται έτσι επειδή ιδρύθηκαν μετά από εντολή και με τη βοήθεια των βυζαντινών αυτοκρατόρων ή επειδή εγκρίθηκαν με χρυσό αυτοκρατορικό διάταγμα,

β) Οι Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές, επειδή η ίδρυσή τους συνδέεται με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, το οποίο ανέλαβε την πνευματική τους εποπτεία, καθώς και από τον σταυρό που τοποθετήθηκε από τον ίδιο τον Πατριάρχη ή κάποιον επίσκοπο στα θεμέλιά τους.

Κατάλογος μονών Αγίου Όρους

1. Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας, 963, η γιορτή του Καθολικού είναι στις 5/18 Ιουλίου, ανήμερα του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη.
2. Ιερά Μονή Βατοπεδίου, 972, γιορτάζει στις 25 Μαρτίου/7 Απριλίου, την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
3. Ιερά Μονή Ιβήρων, 972, γιορτάζει στις 15/28 Αυγούστου, την ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
4. Ιερά Μονή Χιλιανδαρίου (Σερβική), 1197, γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου/4 Δεκεμβρίου, ημέρα της Εισοδίων της Θεοτόκου.
5. Ιερά Μονή Διονυσίου, 1375, γιορτάζει στις  24 Ιουνίου/7 Ιουλίου, την ημέρα της γεννήσεως του Ιωάννη του Βαπτιστή.
6. Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου, τέλος του 13ου αιώνα, γιορτάζει στις 6/19 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.
7. Ιερά Μονή Παντοκράτορος, 1363, γιορτάζει στις 6/19 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμορφώσεως του Κυρίου.
8. Ιερά Μονή Ξηροποτάμου, 10ος αιώνας, πανηγυρίζει στις 9/22 Μαρτίου ανήμερα της γιορτής των Σαράντα Μαρτύρων της Σεβάστειας, καθώς και στις 14/27 Σεπτεμβρίου ανήμερα της γιορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
9. Ιερά Μονή Ζωγράφου, 10ος αιώνας, πανηγυρίζει στις 23 Απριλίου/6 Μαΐου, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου.
10. Ιερά Μονή Δοχειαρίου, 10ος αιώνας, πανηγυρίζει στις 8/21 Νοεμβρίου ανήμερα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, καθώς και 1/14 Οκτωβρίου προς τιμήν της εικόνας της Παναγίας Γοργοεπηκόου.
11. Ιερά Μονή Καρακάλλου, 10ος αιώνας, γιορτάζει στις 29 Ιουνίου / 12 Ιουλίου, την ημέρα των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
12. Ιερά Μονή Φιλοθέου, 990, γιορτάζει την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στις 25 Μαρτίου/7 Απριλίου, καθώς και στις 24 Αυγούστου/6 Σεπτεμβρίου ανήμερα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
13. Ιερά Μονή Σιμωνόπετρας, 1257, γιορτάζει στις 25 Δεκεμβρίου/7 Ιανουαρίου, ημέρα της Γέννησης του Χριστού, καθώς και στις 22 Ιουλίου/4 Αυγούστου, ημέρα της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής.
14. Ιερά Μονή Αγίου Παύλου, 10ος αιώνας, γιορτάζει στις 2/15 Φεβρουαρίου, την ημέρα της Υπαπαντής, καθώς και 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου, την ημέρα του Αγίου Παύλου του Ξηροποταμινού.
15. Ιερά Μονή Σταυρονικήτα, 1541, γιορτάζει στις 6/19 Δεκεμβρίου, ημέρα του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού.
16. Ιερά Μονή Ξενοφώντος, 11ος αιώνας, γιορτάζει στις 23 Απριλίου/6 Μαΐου, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου του Θαυματουργού.
17. Ιερά Μονή Γρηγορίου, 1345, γιορτάζει στις 6/19 Δεκεμβρίου, ημέρα του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού.
18. Ιερά Μονή Εσφιγμένου, 11ος αιώνας, γιορτάζει την ημέρα της Αναλήψεως.
19. Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος, αρχές του 10ου αιώνα, γιορτάζει στις 27 Ιουλίου/9 Αυγούστου, ανήμερα του Αγίου Παντελεήμονα.
20. Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου, 11ος αιώνας, εορτάζει στις  27 Δεκεμβρίου/9 Ιανουαρίου, ανήμερα του Αγίου Στεφάνου.

Η διοίκηση του Αγίου Όρους: πώς ασκείται η διοίκηση της αθωνικής πολιτείας;

Το Άγιον Όρος διοικείται από την Ιερά Κοινότητα, ένα συμβούλιο εκπροσώπων των 20 μονών, με συμμετοχή του ελληνικού κράτους μέσω του διοικητή, επίσημου κυβερνητικού εκπροσώπου, στην πρωτεύουσα της μοναστικής πολιτείας τις Καρυές. Το εκτελεστικό όργανο του Ιεράς Κοινότητας είναι η τετραμελής Ιερά Επιστασία. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει την πνευματική εποπτεία των αγιορείτικων μονών, ενώ τα θέματα δημόσιας τάξης και ασφάλειας υπόκεινται στον έλεγχο των οργάνων και σωμάτων ασφαλείας του ελληνικού κράτους.

Διαμονητήριον και είσοδος στην αθωνική πολιτεία

Η είσοδος στο Άγιον Όρος, όπως είναι ευρέως γνωστό, επιτρέπεται μόνο σε άνδρες. Πρόκειται για το "άβατο" που απαγορεύει σε οποιαδήποτε γυναίκα να έχει πρόσβαση στην αθωνική πολιτεία. Η παραβίαση του θεσμού αυτού διώκεται ποινικά, ενώ αποτελεί πνευματικό παράπτωμα και παράβαση ενός θείου νόμου. Σύμφωνα με τον κανονισμό που έχει θεσπίσει η Ιερά Κοινότητα, οι άνδρες επισκέπτες οφείλουν να λάβουν γραπτή άδεια, η οποία ονομάζεται Διαμονητήριο, προκειμένου να εισέλθουν στη μοναστική πολιτεία.

Το Διαμονητήριο αποτελεί έγγραφο παραχώρησης άδειας για την είσοδο και παραμονή των επισκεπτών στο Άγιον Όρος. Επιδεικνύεται μαζί με το διαβατήριο/ταυτότητα κατά τον έλεγχο στην είσοδο των πλοίων, στο τελωνείο και στην είσοδο της κάθε μονής.

Από τους επισκέπτες απαιτείται να δίνονται τα ακριβή στοιχεία της ταυτότητάς τους, καθώς και η ακριβής σειρά των μονών που σκοπεύουν να επισκεφτούν. Έτσι, συστείνεται να επικοινωνεί κανείς εκ των προτέρων με τις ιερές μονές, προκειμένου να διασφαλίσει τη διαμονή του σε αυτές.

Οι άδειες εκδίδονται για ενήλικες άνδρες προσκυνητές άνω των 18 ετών. Τα νεαρά αγόρια και οι έφηβοι κάτω των 18 ετών δύνανται να εισέλθουν στον Άθω μόνο εφόσον συνοδεύονται από τον πατέρα τους. Οι νεαροί άνδρες που συνοδεύονται από τον αρχηγό κάποιας ομάδας ενηλίκων και οι οποίοι επισκέπτονται, πιθανόν, το Άγιον Όρος για εκπαιδευτικούς σκοπούς, καλούνται να έχουν γραπτή συγκατάθεση των γονέων τους, επιβεβαιωμένη από τις επίσημες αρχές της χώρας τους.

Στις ιερές μονές δεν υπάρχουν χρεώσεις για τη φιλοξενεία. Γίνονται, ωστόσο, δεκτές οι οποιεσδήποτε δωρεές παραχωρούνται από τους προσκυνητές. Τα περισσότερα μοναστήρια, όπως και οι σκήτες, ζητούν από τους επισκέπτες να επικοινωνούν μαζί τους εκ των προτέρων, προκειμένου να κλείσουν μια θέση για τη διαμονή τους στους χώρους φιλοξενείας. Ακόμη, οι προσκυνητές που εισέρχονται στον Άθω με ειδική πρόσκληση δύνανται να διαμείνουν μόνο στο μοναστήρι που τους προσκάλεσε.

Στο Διαμονητήριο αναγράφονται τα στοιχεία του προσκυνητή, ένας προσωπικός κωδικός αριθμός, η ημερομηνία και οι ημέρες παραμονής στο εκάστοτε μοναστήρι. Συνήθως η περίοδος διαμονής είναι περίπου 4 μέρες. Ωστόσο, σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να μείνει περισσότερο, δίνεται η δυνατότητα υποβολής αίτησης για παράταση του Διαμονητηρίου στην Ιερά Κοινότητα στις Καρυές.

Πόσο κοστίζει η έκδοση του Διαμονητηρίου στον Άθω;

Το αντίτιμο για την έκδοση του Διαμονητηρίου είναι 25 € για τους ορθόδοξους χριστιανούς και 35 € για τους αλλόθρησκους. Εκπτώσεις προβλέπονται για ειδικές ομάδες προσκυνητών, όπως για μαθητές, φοιτητές και άτομα με ειδικές ανάγκες, οι οποίοι καταβάλλουν το ποσό των 10 €. Οι πολύτεκνες οικογένειες (με τέσσερα ή περισσότερα τέκνα) δεν χρεώνονται για την έκδοση του Διαμονητηρίου.

Πώς θα φτάσετε στο Άγιον Όρος; Η μετακίνηση στις μονές

Η συγκοινωνία του Αγίου Όρους εξυπηρετεί τόσο τις παράκτιες όσο και τις πιο απομακρυσμένες μονές. Ωστόσο, υπάρχουν πολλά μονοπάτια και διαδρομές που μπορεί κανείς να ακολουθήσει με τα πόδια. Σύμφωνα με τον κανονισμό, η βιντεοσκόπηση εντός της αθωνικής επικράτειας απαγορεύεται, ενώ η φωτογράφηση επιτρέπεται στις περιοχές έξω από τις μονές. Απαγορεύεται, ακόμη, η χρήση ποδηλάτων.

Το πλοίο για τον Άθω αναχωρεί στις 09:45 π.μ. από την Ουρανούπολη. Περίπου στις 12:00 μ.μ. φτάνει στο λιμάνι της Δάφνης στο Άγιον Όρος. Από εκεί μπορεί κανείς να πάρει το λεωφορείο που κατευθύνεται προς την πρωτεύουσα του Άθω τις Καρυές και έπειτα προς τα υπόλοιπα μοναστήρια.

Υπάρχει επίσης το πλοίο "Αγία Άννα", το οποίο αναχωρεί από το λιμάνι της Ουρανούπολης στις 06:30 π.μ (εκτός Σαββάτου/Κυριακής). Σε αυτή την περίπτωση, είναι προτιμότερο να περάσει κανείς την προηγούμενη νύχτα στην Ουρανούπολη, έτσι ώστε να είναι στο λιμάνι από νωρίς το πρωί.

Ορισμένοι προσκυνητές προτιμούν να περιηγηθούν στις μονές με τα πόδια. Τους δίνεται με τον τρόπο αυτό η ευκαιρία να συναντήσουν ερημίτες και ασκητές που ζουν μακριά από τις οργανωμένες μονές και να αλληλεπιδράσουν μαζί τους. Ακόμη, πολλοί απολαμβάνουν την πεζοπορία μέσα στα παρθένα και πλούσια δάση του Αγίου Όρους. Οι προσκυνητές μπορούν, μεταξύ άλλων, να ανέβουν στην κορυφή του Άθω και να επισκεφθούν την εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 2033 μ.

Τι υπάρχει στην κορυφή του Άθω;

Σε μικρή απόσταση από τις ακτές του Αγίου Όρους βρίσκεται ένα από τα βαθύτερα σημεία του Αιγαίου πελάγους (1500 μ. βάθος).

Εξαιτίας του σχήματος και της θέσης της, η χερσόνησος του Άθω χαρακτηρίζεται από ένα ευμετάβλητο και απρόβλεπτο μικροκλίμα. Είναι αξιοσημείωτο πως οι βορειοδυτικοί άνεμοι και οι μεγάλες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας είναι ιδιαίτερα συχνοί ακόμη και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ τον χειμώνα πέφτει συνήθως πολύ χιόνι.

Στην κορυφή του Αγίου Όρους, σε υψόμετρο 2033 μέτρων, βρίσκεται ο πανέμορφος ιερός ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Η ξεχωριστή αυτή εκκλησία αποτελεί ένα πραγματικό θαύμα. Υπεύθυνος για την κατασκευή της ήταν ο μοναχός Διομήδης (της Μονής Μεγίστης Λαύρας).

Πεζοπορία στα μονοπάτια του Άθω

Η περιπλάνηση στα μονοπάτια του Αγίου Όρους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκδρομής στην αθωνική γη. Ωστόσο, είναι καλό να είναι κανείς προετοιμασμένος κατάλληλα. Ο πλούτος του πρασίνου, τα παρθένα δάση, τα όμορφα μονοπάτια, τα ρυάκια, οι μικροί καταρράκτες, οι πηγές και το πλήθος σπουδαίων αξιοθέατων της χερσονήσου περιμένουν τους προσκυνητές στις διαδρομές τους.

Φυσικά, μέσα στη γενικότερη ομορφιά της παρθένας αυτής γης υπάρχουν κίνδυνοι. Για να είναι ασφαλείς, οι προσκυνητές, οι ταξιδιώτες και οι απλοί τουρίστες θα πρέπει να γνωρίζουν πως τα μονοπάτια του Αγίου Όρους είναι σηματοδοτημένα για κάθε προορισμό, για τις αγιορείτικες μονές, τα κελλιά, τις σκήτες και τους αρσανάδες.

Δεν πρέπει ποτέ να παρεκκλίνει κανείς από την πορεία του, καθώς οι μικρές διαβάσεις και οι κατάφυτες διαδρομές μπορούν να οδηγήσουν σε άγνωστους προορισμούς. Η πλούσια βλάστηση που καλύπτει συχνά τον δρόμο ή τα μικρά μονοπάτια οδηγεί πολλές φορές σε χαράδρες, ρεματιές και ψηλούς βράχους. Ο καθένας οφείλει να ακολουθεί τα μονοπάτια του Άθω διασφαλίζοντας την προσωπική του ασφάλεια και αποφεύγοντας κάθε είδους τραυματισμό.

Εξαιτίας των πολυάριθμων φυσικών καταστροφών, το έδαφος είναι σε πολλά σημεία ιδιαίτερα μαλακό. Οι πεζοπόροι θα πρέπει να φροντίζουν να πατούν πάντοτε σταθερά, αποφεύγοντας τις άκρες των δρόμων ή τα μονοπάτια που είναι αμφίβολλα όσον αφορά τη σταθερότητα εδάφους τους.

Πώς ζουν οι μοναχοί στον Άθω;

Ο μοναχός, όπως και κάθε πλάσμα του Θεού, γεννιέται, ζει στον κόσμο και πεθαίνει. Η στιγμή της γέννησης του μοναχού, όμως, δεν ταυτίζεται με τη βιολογική γέννα, αλλά με την πνευματική αναγέννηση της υποστάσεώς του, η οποία συντελείται μέσα από μια μακρά και επίπονη διαδικασία. Ο υποψήφιος μοναχός εισέρχεται για πρώτη φορά στην αδελφότητα ως δόκιμος. Εκεί, υπό την καθοδήγηση του ηγουμένου, ακολουθεί ένα ειδικό πρόγραμμα προσευχής και υποταγής στον γέροντά του, που διαρκεί έναν χρόνο (ή και παραπάνω).

Οι μοναχοί ξυπνούν πολύ νωρίς, λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Πριν εισέλθουν στο ιερό, κάνουν μετάνοιες ο καθένας στο κελλί του, προσεύχονται μαζί με τους δοκίμους και διαβάζουν βιβλία για τη σωτηρία της ψυχής. Στις 7:30 (βυζαντινή ώρα), οι κληρικοί ανάβουν τα κεριά, τα κηροπήγια, τα φανάρια και τους πολυελαίους της κεντρικής εκκλησίας.

Όπως ακριβώς οι ανάγκες μιας μικρής κοινότητας χρειάζονται σωστή κατανομή των εργασιών προκειμένου να καλυφθούν, έτσι και ένα μοναστήρι ή ένα ερημητήριο επιβιώνει, αναπτύσσεται και εκπληρώνει τη σωτήρια αποστολή του μοιράζοντας τα επιμέρους διακονήματα μεταξύ των μοναχών. Οι αρχοντάρηδες φροντίζουν για τη φιλοξενεία των προσκυνητών, τους προσφέρουν ένα ποτήρι νερό, ρακί και λουκούμια. Έπειτα τους οδηγούν στα δωμάτιά τους. Άλλοι φροντίζουν για τους εργάτες που φτάνουν στο Άγιον Όρος, τους ηλικιωμένους και τα ζώα. Οι αρτοποιοί ψήνουν ψωμί και οι μάγειρες ετοιμάζουν το φαγητό στην κουζίνα.