Ιστορία και νεωτερικότητα
Περνώντας τον Άγιο Χριστοφόρο, έχουμε μια πανοραμική άποψη των Καυσοκαλυβίων. Το τοπωνύμιο συνδέεται με τον ονομαστό ησυχαστή όσιο Μάξιμο Καυσοκαλύβη.
Μπροστά βρίσκεται η βραχονησίδα Δασκαλειό, που συνδέεται με τον πατέρα Γαβριήλ, αναχωρητή που πέρασε όλη του τη ζωή εκεί. Η κάρα του με την επιγραφή «πάτερ Γαβριήλ ο Δασκαλειώτης» βρίσκεται στο οστεοφυλάκιο της σκήτης. Στο βράχο στα αριστερά, σε υψόμετρο 60 μ. από τη θάλασσα, διακρίνεται το σπήλαιο όπου μόνασε ο άγιος Νήφων (1315-1411), συνασκητής και πρώτος βιογράφος του οσίου Μαξίμου. Η σκάλα των Καυσοκαλυβίων βρίσκεται πλάι σε μια σειρά θαλασσοσπηλιές που εντυπωσιάζουν με την ομοιόμορφη συμμετρία τους. Συχνά συναντά κανείς εκεί φώκιες που έρχονται από το θαλάσσιο πάρκο των Σποράδων επειδή η περιοχή είναι ψαρότοπος. Το 1872 χτίστηκε ή επισκευάστηκε ριζικά η προβλήτα και το αρσανόσπιτο για το πλοίο που είχαν αγοράσει από κοινού οι σκητιώτες μοναχοί. Τη δαπάνη κάλυψε το κοινό ταμείο, και κάθε μοναχός συμμετείχε με 15 γρόσια και προσωπική εργασία.
Ένα ανηφορικό, δύσκολο μονοπάτι με πολλά σκαλοπάτια οδηγεί από τη σκάλα στη σκήτη, της οποίας οι καλύβες απλώνονται στην αριστερή και δεξιά πλαγιά μιας ρεματιάς. Χαμηλά στην αριστερή πλαγιά, που φιλοξενεί το νεότερο τμήμα της σκήτης, βρίσκεται σε ερειπιώδη κατάσταση η Καλύβη των Αγίων Πάντων, με το γαλάζιο αγιογραφημένο τρούλλο της που σώζεται μισός. Στο άνοιγμα της ρεματιάς στη θάλασσα, βρίσκεται η προβλήτα της Καλύβης των Ιωασαφαίων, που είχε δικό της πλοίο. Το μονοπάτι από την προβλήτα των Ιωασαφαίων οδηγεί στην ανατολική πλευρά της Σκήτης.
Όσιος Μάξιμος ο Καυσοκαλύβης († περ. 1356)
Γεννήθηκε στη Λάμψακο τον Ελλησπόντου. Μόνασε αρχικά στο όρος Γάνος της Θράκης και κατόπιν στη Μεγίστη Λαύρα. Κατά προτροπή της Θεοτόκου ανέβηκε στην κορυφή τον Άθωνα. Έμεινε εκεί τρία μερόνυχτα πολεμώντας τους δαίμονες και είδε σε όραμα την Παναγία, η οποία του έδωσε να φάει ουράνιον άρτο και τον είπε να ασκηθεί στους πρόποδες τον Άθω. Μετά το όραμα, ο άγιος ακολούθησε τη βιοτή των διά Χριστόν σαλών αγίων, έφτιαχνε χορτοκαλύβες για να μένει και κατά διαστήματα τις έκαιγε και εγκαθίστατο αλλού, εξ ου και η προσωνυμία του. Τον συνάντησε και συζήτησε μαζί τον ο μεγάλος διδάσκαλος της νοεράς προσευχής άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, ο οποίος τον έπεισε να μείνει κάπου μόνιμα ώστε να ωφεληθούν οι μοναχοί από τις αρετές τον. Αξιώθηκε να έχει το προορατικό χάρισμα, με το οποίο διόρθωνε τους αμαρτωλούς αποκαλύπτοντας τα κρύφια της ψυχής τους και προέβλεπε τα μέλλοντα να συμβούν. Έτσι, όταν πήγανε να τον επισκεφθούν οι συναυτοκράτορες Ιωάννης Στ' Καντακουζηνός (1347-54) και Ιωάννης Ε' Παλαιολόγος (1341-91), τους προείπε τον εμφύλιο πόλεμο (1347-52) που μετά από λίγο διαίρεσε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Οι Αγιορείτες πατέρες τον είχαν ως μεγάλο πνευματικό και τον τίμησαν ως άγιο αμέσως μετά την κοίμησή του. Η μνήμη του τιμάται στις 13/1.