Μοναχισμός στον Άθω: Διαδικασία ένταξης στη Μοναστική Πολιτεία του Αγίου Όρους

Η ένταξη ενός ανθρώπου στην Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία του Αγίου Όρους είναι πρωταρχικά μια πνευματική διαδικασία. Χρειάζεται να αισθανθεί κανείς την ανάγκη να αφιερωθεί στον Χριστό, να νιώσει το θείο κάλεσμα που θα τον ωθήσει να νυμφευθεί την εκκλησία και να αποσυρθεί από την κοσμική ζωή. Παράλληλα, χρειάζεται έναν αγώνα δοκιμής και προετοιμασίας, καθώς ο μοναχισμός δεν αποτελεί μια εύκολη επιλογή. Προϋποθέτει την πνευματική ωρίμανση και τη διανοητική φώτιση του ανθρώπου. Ιδιαίτερα στο Άγιον Όρος, που αποτελεί το περιβόλι της Παναγίας, ο πιστός θα νιώσει τη χάρη της. Θα μιλήσει στην καρδιά του με το φως και τη γλυκύτητα της, θα τον επιλέξει και θα τον καλέσει να διακονήσει την πολιτεία της.

Πρώτη επαφή

Αρχικά, όποιος αρχίζει να προβληματίζεται προς αυτή την κατεύθυνση και επιθυμεί να ενταχθεί στην αγιορείτικη μοναστική πολιτεία, θα πρέπει να βρεθεί στο Άγιον Όρος μία ή και περισσότερες φορές ως απλός επισκέπτης. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να εκδώσει διαμονητήριο για όσο διάστημα αυτός επιθυμεί, ορισμένες ημέρες ή εβδομάδες. Ακόμη, θα πρέπει να φροντίσει για τη μεταφορά του στην Ουρανούπολη, από όπου ξεκινούν οι ακτοπλοϊκές γραμμές με προορισμό τις μονές του Αγίου Όρους, όπως για παράδειγμα τον αρσανά της Ι.Μ. Αγίου Παντελεήμονος, της Ι.Μ. Ιβήρων, της Ι.Μ. Μεγίστης Λαύρας κ.τ.λ. Τέλος, θα πρέπει να έχει προηγηθεί συνεννόηση σχετικά με τη φιλοξενία και τη διανυκτέρευσή του στο εκάστοτε μοναστήρι.

Το πρώτο αυτό ταξίδι, θα τον φέρει αρχικά σε επαφή με τους μοναχούς, θα επισκευθεί τις μονές, θα γνωρίσει τους ηγούμενους, θα εξομολογηθεί και θα συζητήσει με τον γέροντά του το ενδεχόμενο ένταξής του στην αγιορείτικη αδελφότητα.

Επιστροφή στην κοσμική ζωή

Στους νέους ανθρώπους που επιθυμούν να ενδυθούν τον μοναχισμό, προτείνεται συχνά η επιστροφή στον έξω κόσμο μετά από την πρώτη επίσκεψη. Στο διάστημα αυτό δίνεται ο χρόνος να επεξεργαστεί κανείς τις προθέσεις του, να σιγουρευτεί για την επιθυμία του και να αισθανθεί την αυθεντικότητα του καλέσματος της Παναγίας.

Εφόσον εξακολουθεί να επιθυμεί την ένταξή του, μπορεί να επικοινωνήσει με τον γέροντα και τη μονή, που έχει επιλέξει από το πρώτο ήδη ταξίδι, προκειμένου να δηλώσει την απόφασή του και να επιστρέψει στον Άθω.

Επιστροφή στη μοναστική πολιτεία

Αφού οργανώσει το ταξίδι του όπως και την πρώτη φορά, ο υποψήφιος μοναχός θα πρέπει να μιλήσει με τον πνευματικό του γέροντα. Με τη δική του ευλογία και την έγκριση της Γεροντικής Σύναξης της μονής θα ξεκινήσει την πορεία του ως δόκιμος.

Στο μοναστήρι θα ενημερωθεί σχετικά με τις τυπικές διαδικασίες που πιθανόν να απαιτούνται (π.χ. αίτηση δόκιμου μοναχού). Δεν απαιτούν όλες οι μονές τα ίδια έγγραφα ή πιστοποιητικά, καθώς η πορεία προς τον μοναχισμό είναι πρωτίστως πνευματική και, συνεπώς, πολλές φορές αρκεί η πνευματική έγκριση και στήριξη της μονής.

Περίοδος προετοιμασίας

Από τη στιγμή που ο εκάστοτε άνθρωπος γίνει δεκτός στη μονή ως δόκιμος, δεν χρειάζεται διαμονητήριο προκειμένου να παραμείνει στο μοναστήρι. Παύει να είναι πλέον φιλοξενούμενος, δεν μετακινείται στις υπόλοιπες μονές, ντύνεται με την ενδυμασία του δόκιμου μοναχού και έχει πια τη δική του θέση στην αδελφότητα.

Η περίοδος της προετοιμασίας διαρκεί 1-3 έτη. Ο δόκιμος μοναχός κατηχείται, συμβουλεύεται τον γέροντά του, εξομολογείται συχνά και διακονεί το μοναστήρι. Ξεκινάει κάποιο εργόχειρο και τηρεί υπακοή. Γενικά, ακολουθεί την πνευματική ζωή των μοναχών και εντάσσεται στην καθημερινότητά τους.

Η κουρά του μοναχού

Εφόσον ολοκληρωθεί η περίοδος της προετοιμασίας και ο δόκιμος είναι πια πνευματικά έτοιμος, ώστε να ενδυθεί τον μοναχισμό, ακολουθεί η κουρά. Η κουρά του μοναχού αποτελεί, κατά του Πατέρες, μυστήριο της εκκλησίας. (για περισσότερα σχετικά με την κουρά βλ. Πώς μπορεί να γίνει κανείς μοναχός)

Μετά την κουρά ο μοναχός παραμένει στην ίδια μονή στην οποία είχε διατελέσει ως δόκιμος.

Σε περίπτωση που δεν είναι Έλληνας πολίτης, αλλά κατάγεται από άλλη χώρα, από τη στιγμή τέλεσης της ακολουθίας της κουράς αποκτά αυτόματα και την ελληνική υπηκοότητα.

Βαθμίδες του μοναχισμού

Κατά τη διάρκεια της μοναχικής του ζωής, ο εκάστοτε μοναχός μπορεί να ανέβει στις βαθμίδες του μοναχισμού. Μπορεί να ζήσει ως αναχωρητής μοναχός ή να παραμείνει στο κοινόβιο. Ακόμη, ανάλογα με την πνευματική του πρόοδο μπορεί από ρασοφόρος, να εξελιχθεί σε μικρόσχημο και αργότερα σε μεγαλόσχημο μοναχό.