Όσιος Παΐσιος Βελιτσκόφσκι

Γιος ιερέα, ο Παΐσιος Βελιτσκόφσκι γεννήθηκε το 1722 στην Πολτάβα της Ουκρανίας. Από μικρός έδειξε ζήλο για τα ιερά γράμματα και εστάλη να σπουδάσει στην Εκκλησιαστική Ακαδημία τον Κιέβου. Η στείρα και στεγνή διδασκαλία, επηρεασμένη από το δυτικό σχολαστικισμό και τη θύραθεν παιδεία, τον απογοήτευσε και εγκατέλειψε τις σπονδές. Εγκαταβίωσε σε διάφορα μοναστήρια και ιδίως σε σκήτες της Μολδοβλαχίας, όπου είχαν καταφύγει Ρώσοι μοναχοί διωγμένοι από τις μεταρρυθμίσεις του Μεγάλου Πέτρου. Μετέβη κατόπιν στον Άθω, όπου αρχικά ασκήτευσε μόνος σε μια καλύβη στην περιοχή της Μονής Παντοκράτορος. Τέσσερα χρόνια αργότερα εκάρη μοναχός. Σιγά σιγά συγκεντρώθηκαν γύρω τον μαθητές και η αδελφότητα μετακόμισε στη Σκήτη τον Προφήτη Ηλία (περίπου το 1758). Επεδίωξε να αναβιώσει τη Μονή Σίμωνος Πέτρας χωρίς επιτυχία και λόγω των πιέσεων των οθωμανικών αρχών επέστρεφε με τους εβδομήντα μαθητές τον στη Ρουμανία (1763). Εγκαταβίωσαν στη Μονή του Αγίου Πνεύματος της Ντραγκομίρνα και εκεί για πρώτη φορά υιοθετήθηκε από τον κοινοβιακό μοναχισμό η πρακτική της νοεράς προσευχής, στην οποία μέχρι τότε επιδίδονταν μόνο ησυχαστές και ερημίτες. Ήδη από την εποχή των σπουδών του στο Κίεβο, ο όσιος Παΐσιος είχε αντιληφθεί την ανεπάρκεια των αρχαίων σλαβονικών μεταφράσεων των πατερικών κειμένων και, όταν εγκαταβίωσε στο Άγιον Όρος, έμαθε ελληνικά και άρχισε να συλλέγει χειρόγραφα με κείμενα στα ελληνικά. Στη Ντραγκομίρνα εργάστηκε ακαταπόνητα μεταφράζοντας έργα πατέρων όπως οι Αντώνιος, Μακάριος, Ησύχιος, Διάδοχος Φωτικής, Φιλόθεος Σιναΐτης, Θεόδωρος ο Στουδίτης, Συμεών ο Νέος Θεολόγος, Γρηγόριος ο Σιναΐτης και Ισαάκ ο Σύρος. Το 1779 εγκαταστάθηκε στη Μονή Νέαμτς της Μολδαβίας, η οποία γνώρισε τότε μέρες δόξας και έφτασε να έχει 700 μοναχούς. Το 1793 ανθοφόρησε η μετάφραση τον στα σλαβονικά της Φιλοκαλίας, μιας συλλογής πατερικών κειμένων που συνέταξαν και εξέδωσαν ο άγιος Μακάριος Κορίνθου και ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1782). Με τις μεταφράσεις αυτές και με την αγιότητα του βίου του, ο όσιος Παΐσιος αποτέλεσε ουσιαστικά τον εμπνευστή του μεγάλου κινήματος μοναχικής αναβίωσης που γνώρισε η Ρωσία το 19ο αιώνα. Η αναβίωση αυτή, που αντανακλάται στους στάρετς της Μονής Όπτινα και σε βιβλία όπως Περιπέτειες ενός Προσκυνητή, συνέδραμε οπωσδήποτε τη μοναχική αναγέννηση των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα και το Άγιον Όρος. Εκοιμήθη το 1794· η μνήμη του τιμάται στις 15 Νοεμβρίου.