Αμέσως μετά από το Γενέσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου που εορτάζεται στις 8 Σεπτεμβρίου, η εκκλησία μας τιμά τα δύο πρόσωπα που συνέβαλαν στη γέννηση της Παναγίας, τους Αγίους Ιωακείμ και Άννα. Οι γονείς της Υπεραγίας Θεοτόκου και προπάτορες του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού αποτελούν σπουδαία πρότυπα υπομονής και αγιοσύνης. Διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στη θρησκευτική ιστορία του χριστιανικού δόγματος, καθώς εμπλούτισαν με τη χάρη του βίου τους τα διδάγματα της ορθόδοξης πίστης.
Ο Ιωακείμ και η Άννα
Ο Ιωακείμ και η Άννα είναι δύο φιγούρες της χριστιανικής παράδοσης που συνδέονται άμεσα με το θαύμα της ενσάρκωσης του Χριστού. Ο Ιωακείμ καταγόταν από βασιλική οικογένεια, ενώ η Άννα ήταν κόρη ιερέα. Συγκεκριμένα, ο Ιωακείμ ήταν γιος του Ελιακείμ από τη φυλή του Ιούδα και απόγονος του Δαβίδ. Ζούσε στην Ιουδαία και στην Ιερουσαλήμ, όπου κατοικούσε σε μέγαρο με βασιλικό κήπο. Η Άννα ήταν κόρη του Ματθάν, ιερέα από τη φυλή του Λευί, και της Μαρίας, από τη φυλή του Ιούδα. Είχε δύο αδελφές, τη Μαρία, μητέρα της Σαλώμης και τη Σοβή, μητέρα της Ελισάβετ, η οποία γέννησε τον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Το όνομα Ιωακείμ σημαίνει στα εβραϊκά «ο ανυψωθείς από τον Θεό», ενώ το όνομα Άννα μεταφράζεται ως «χάρις». Σύμφωνα με την παράδοση, το ζευγάρι νυμφεύθηκε και εγκαταστάθηκε στα Ιεροσόλυμα, σε κατοικία κοντά στην κολυμβήθρα της Βηθεσδά. Εκεί πέρασε τον βίο του ειρηνικά και ασκητικά. Τα δύο ιερά πρόσωπα τηρούσαν απαρέγκλιτα τον Θείο νόμο, ζούσαν προσευχόμενοι, με πίστη και ταπείνωση.
Η Προσευχή και η Υπόσχεση στον Θεό
Ο Ιωακείμ και η Άννα ήταν άτεκνοι για πολλά χρόνια. Το γεγονός αυτό προκαλούσε μεγάλη θλίψη, καθώς τους εξανάγκαζε να ζουν σε κοινωνική απομόνωση. Την εποχή εκείνη, η έλλειψη παιδιών θεωρούνταν τιμωρία από τον Θεό και αποτελούσε για τον κοινωνικό περίγυρο ένα σημάδι θεϊκής αποδοκιμασίας. Έτσι, τα άτεκνα ζευγάρια στερούνταν τις συναναστροφές, ενώ παράλληλα διεξήγαγαν τον βίο τους στην αφάνεια και την αισχύνη.
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε το ζευγάρι, δεν εγκατέλειψε ποτέ την πίστη του. Ο Ιωακείμ και η Άννα προσεύχονταν διαρκώς, επιδεικνύοντας μεγάλη υπομονή και έχοντας ακράδαντη πίστη πως ο Θεός θα ανταποκρινόταν στις προσευχές τους.
Ο Ιωακείμ, απογοητευμένος και απελπισμένος, αποφάσισε να αποσυρθεί στην έρημο. Εκεί προσευχόταν αδιαλείπτως και ικέτευε τον Θεό. Παράλληλα, η Άννα θρηνούσε για τον σύζυγό της που είχε φύγει, αλλά και για την ατεκνία της, που της στερούσε τη δυνατότητα της μητρότητας και την υπέβαλε στην κοινωνική κατακραυγή.
Στην προσευχή της η Άννα εξακολούθησε να ικετεύει τον Θεό να της προσφέρει ένα παιδί και του υποσχέθηκε πως αν της το έδινε, τότε αυτή θα το αφιέρωνε εξ ολοκλήρου στην υπηρεσία Του. Αυτή η υπόσχεση αντανακλά τη βαθιά πίστη της Άννας και θυμίζει την υπόσχεση της Άννας της Παλαιάς Διαθήκης, της μητέρας του προφήτη Σαμουήλ, η οποία είχε επίσης αφιερώσει το παιδί της στον Θεό. Η σχέση μεταξύ των δύο συνονόματων προσώπων αποτελεί ένα θεολογικό συνδετικό κρίκο που αναδεικνύει την ενότητα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης.
Το Θαύμα της Γέννησης της Παναγίας
Οι προσευχές του Ιωακείμ και της Άννας εισακούστηκαν. Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίστηκε στην Άννα και της ανακοίνωσε πως θα γινόταν μητέρα. Εμφανίστηκε ακόμη στον Ιωακείμ, ο οποίος ήταν απομονωμένος στην έρημο. Του ανήγγειλε πως η σύζυγός του θα γεννήσει μια κόρη, η οποία θα γίνει με τη σειρά της μητέρα του Θεού και Βασιλιά των πάντων. Η γέννηση, συνεπώς, της Παναγίας ήταν αποτέλεσμα θεϊκής παρέμβασης και εκπλήρωσης της υπόσχεσης του Θεού προς τους πιστούς του.
Η Άννα γέννησε την Παναγία σε ηλικία 70 ετών. Η γέννησή της αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα θαύματα της χριστιανικής πίστης. Η Θεοτόκος, που είχε προοριστεί να φέρει στον κόσμο τον Σωτήρα Ιησού Χριστό, γεννήθηκε μέσα από την πίστη και την αφοσίωση των Αγίων Θεοπατόρων. Η ζωή της ήταν ευλογημένη και γεμάτη από χάρη, που της κληρονομήθηκε από την αγιότητα των γονέων της.
Τα Εισόδια της Θεοτόκου
Την 8η ημέρα από τη γέννηση, ο Ιωακείμ και η Άννα κάλεσαν, όπως συνηθιζόταν, τον ιερέα, για να διαβάσει μια πρώτη ευχή, όπως και μια ευχή σχετική με το όνομα που θα δινόταν στο βρέφος. Η Παναγία πήρε το όνομα Μαριάμ.
Σε ηλικία τριών ετών, οι γονείς της τη μετέφεραν με δόξα και τιμή στον ναό, αφιερώνοντάς την στον Θεό και εκπληρώνοντας την υπόσχεση της Άννας. Εκεί την παρέλαβε ο αρχιερέας Ζαχαρίας, ο οποίος αναγνώρισε αμέσως στο πρόσωπό της την μητέρα του Μεσσία.
Η Κοίμηση των Αγίων Θεοπατόρων
Η Παναγία βγήκε από τον ναό σε ηλικία 12 ετών. Ωστόσο, είχε ήδη χάσει τους γονείς της. Ο Ιωακείμ κοιμήθηκε σε ηλικία 92 ετών, 8 χρόνια μετά από τα Εισόδια της Θεοτόκου, ενώ η Άννα τον ακολούθησε 11 μήνες αργότερα, σε ηλικία 83 ετών.
Απολυτίκιο
Ἡ Δυὰς ἡ ἁγία καὶ Θεοτίμητος, Ἰωακεὶμ καὶ ἡ Ἄννα ὡς τοῦ Θεοῦ ἀνχιστεῖς, ἀνυμνείσθωσαν φαιδρῶς ᾀσμάτων κάλλεσιν οὗτοι γὰρ ἔτεκον ἠμιν, τὴν τεκοῦσαν ὑπὲρ νοῦν, τὸν ἄσαρκον βροτωθέντα, εἰς σωτηρίαν τοῦ κόσμου, μεθ' ἧς πρεσβεύουσι σωθήναι ἠμᾶς.
Αγιορείτικη Παράδοση
Οι αγιορείτες μοναχοί τιμούν και δοξάζουν την Αγία Άννα, ως μητέρα της Παναγίας προστάτιδας του Αγίου Όρους. Ιδιαίτερα γιορτάζουν τη χάρη της στη Σκήτη της Αγίας Άννας, μία από τις μεγαλύτερες σκήτες της αγιορείτικης κοινότητας. Εκεί φυλάσσεται η θαυματουργή της εικόνα, καθώς και το αριστερό της πόδι. Ακόμη, στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου φυλάσσεται ολόκληρη η κνήμη του δεξιού της ποδιού.
Η Αγία Άννα θεωρείται προστάτιδα και αρωγός των άτεκνων ζευγαριών και γυναικών, που συχνά προστρέχουν σε αυτή ζητώντας τη βοήθεια και τη στήριξή της. Τα αφιερώματα που κοσμούν την εικόνα της μαρτυρούν τη θαυματουργική της χάρη.
