Η ιστορία της εμφάνισης του αγιάσματος στη Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους συνδέεται άμεσα με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας, η οποία φυλάσσεται στο μαρμάρινο τέμπλο στη βορειοανατολική κολόνα του Καθολικού. Σύμφωνα με την αγιορείτικη παράδοση, αποτελεί μία από τις εικόνες που δημιούργησε ο ίδιος ο Ευαγγελιστής Λουκάς.
Όπως και η εικόνα της Παναγίας Πορταΐτισσας της Μονής Ιβήρων, η εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας διασώθηκε από τις εχθροπραξίες της περιόδου της εικονομαχίας και μεταφέρθηκε θαυματουργικά στο Άγιον Όρος.
Κατά την περίοδο της βασιλείας του αυτοκράτορα Θεόφιλου ανήκε σε μια χριστιανή γυναίκα, τη Βικτωρία, η οποία ήταν σύζυγος του εικονομάχου Συμεών. Θέλοντας να προστατέψει το ιερό κειμήλιο, η γυναίκα το έριξε στη θάλασσα. Η εικόνα ταξίδεψε για καιρό, έως ότου έφτασε στον αρσανά της Μονής Φιλοθέου. Εκεί ο ηγούμενος και οι πατέρες της μονής την υποδέχθηκαν με μεγάλη χαρά και τιμές, καθώς η ίδια η Παναγία τους είχε ήδη ενημερώσει για την άφιξη της ιερής της εικόνας.
Στο σημείο που ακούμπησε το ξύλο ρέει έκτοτε άφθονο αγιασμένο νερό. Έως σήμερα, η ευλογία του αγιάσματος δροσίζει τους επισκέπτες, που σπεύδουν να προσκυνήσουν τη χάρη της Παναγίας.
Η ιστορία της εικόνας της Παναγία Γλυκοφιλούσας
Ο βυζαντινός αυτοκράτορας και εικονομάχος Θεόφιλος είχε στο πλάι του, μεταξύ άλλων ανδρών, τον Συμεών. Η σύζυγος του τελευταίου, η επονομαζόμενη Βικτωρία, είχε στην κατοχή της την ιερή εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας. Ήταν μια ιδιαίτερα ευσεβής και πιστή γυναίκα. Στις χρόνιες αναταραχές που προκλήθηκαν κατά τη διάρκεια της εικονομαχίας, ήταν αναγκασμένη να κρύβει το ιερό κειμήλιο.
Αρχικά, τοποθέτησε την εικόνα σε ένα κρυφό εικονοστάσι που είχε δημιουργήσει στο σπίτι της και το οποίο προσκυνούσε όταν ο άντρας της έλειπε. Ο Συμεών ήταν ένθερμος εικονομάχος και, όταν έμαθε πως η σύζυγός του δεν ακολουθεί το παράδειγμά του, εξοργίστηκε.
Μια μέρα της είπε: «Βικτωρία, αυτή η άθλια εικόνα που λατρεύεις πρέπει να παραδοθεί στις αρχές. Πρέπει να τους αφήσουμε να την κάψουν, γιατί αν έρθουν να ψάξουν και τη βρουν στο σπίτι θα εκτεθώ ανεπανόρθωτα στα μάτια του αυτοκράτορα».
«Δεν φοβάμαι κανέναν, εκτός από τον Θεό», είπε η Βικτωρία και ζήτησε λίγο χρόνο.
Το ίδιο βράδυ στάθηκε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και είπε:
«Παναγία μου, φώτισέ με. Δείξε μου τι πρέπει να κάνω, ώστε να σωθεί η εικόνα και να μην πάθει κακό κανένας χριστιανός».
Με τη χάρη της Παναγίας, η θεοσεβής Βικτωρία βρήκε τη λύση. Κατέβηκε στη θάλασσα, προσκύνησε την εικόνα αρκετές φορές και έπειτα την έριξε στα κύματα, προσευχόμενη να μην πέσει σε χέρια απίστων.
.jpg)
Η εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας, αντί να βυθιστεί στην άβυσσο, άρχισε με τρόπο θαυματουργικό να επιπλέει όρθια στην επιφάνεια του νερού.
Διέσχισε πολλές χώρες και έφτασε στο Άγιον Όρος. Εκεί βγήκε στην ακτή μπροστά από τον αρσανά της Ιεράς Μονής Φιλοθέου.
Η άφιξη στο Άγιον Όρος και η δημιουργία του αγιάσματος
Τη στιγμή που η εικόνα της Παναγίας έφτασε στις όχθες του Αγίου Όρους, ο ηγούμενος, που εκείνη την ώρα κοιμόταν στο κελλί του, άκουσε μια φωνή που τον ξύπνησε.
«Σηκωθείτε! Τρέξτε γρήγορα στην ακτή για να πάρετε την εικόνα μου.»
Πράγματι, οι μοναχοί είδαν την ιερή εικόνα να στέκεται στην άμμο. Ο ηγούμενος αγκάλιασε ευλαβικά το ξύλο με το ιερό πρόσωπο της Θεοτόκου. Τότε επιτελέστηκε το δεύτερο θαύμα. Αγίασμα άρχισε να ρέει από το σημείο όπου ήταν ακουμπισμένη η εικόνα.
Η πηγή αυτή δεν στέρεψε ποτέ έως σήμερα. Μάλιστα, θεωρείται πως το αγίασμα που ρέει στη Μονή Φιλοθέου, μπορεί να γιατρέψει οποιαδήποτε ασθένεια.
Η εικόνα μεταφέρθηκε με πομπή στο εσωτερικό της μονής, όπου και φυλάσσεται έως σήμερα. Έκτοτε θεωρείται θαυματουργή, τόσο εξαιτίας της αναπάντεχης εμφάνισής της, όσο και λόγω των πολυάριθμων θαυμάτων που έχει επιτελέσει.
Τα θαύματα της εικόνας της Παναγίας Γλυκοφιλούσας
Η εικόνα είναι ζωγραφισμένη πάνω σε σκληρό ξύλο. Παρόλο που έχει υποστεί φθορές, το φως και η φρεσκάδα των χρωμάτων αναδεικνύουν την ομορφιά της. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η επιφάνεια της εικόνας ήταν καλυμμένη από ένα ασημένιο και χρυσό πλαίσιο, από το οποίο εξαιρούνταν μόνο τα πρόσωπα των μορφών. Ο Γέροντας Εφραίμ, ο πρώην ηγούμενος της Μονής Φιλοθέου, αφαίρεσε το κάλυμμα αυτό και άφησε την εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας να λάμψει σε όλο της το μεγαλείο μπροστά από τα μάτια των πιστών.
.jpg)
Η εικόνα έχει επιτελέσει πολλά θαύματα. Το 1713 απάντησε στις προσευχές ενός ευσεβούς μοναχού, ο οποίος παραπονέθηκε για την οικονομική αδυναμία της μονής. Η Παναγία του απέδειξε πως το μοναστήρι είχε όλα όσα χρειαζόταν.
Ένα άλλο θαύμα επιτελέστηκε το 1801. Ένας από τους προσκυνητές, βλέποντας τα πολύτιμα τάματα που κρεμόντουσαν μπροστά από την εικόνα, θέλησε να τα κλέψει. Κρύφτηκε στον ναό και μετά τη Θεία Λειτουργία, όταν οι μοναχοί είχαν φύγει από την εκκλησία, μάζεψε αθόρυβα τα πολύτιμα δώρα. Έτρεξε γρήγορα στον αρσανά της Μονής Ιβήρων και πήρε το πρώτο πλοίο που έφευγε για την Ιερισσό.
Το καράβι έπλευσε μακριά από το λιμάνι, αλλά, παρά τον εξαιρετικό καιρό, έμεινε ξαφνικά παγωμένο και ακίνητο στη μέση του πελάγους. Την ίδια στιγμή ο ηγούμενος της Μονής Φιλοθέου είδε ότι τα πολύτιμα αφιερώματα είχαν κλαπεί και έστειλε μοναχούς σε διάφορα μέρη του Αγίου Όρους για να τα αναζητήσουν.
Δύο από τους μοναχούς μετέβησαν στον αρσανά της Μονής Ιβήρων. Εκεί είδαν το ακίνητο πλοίο και κατάλαβαν αμέσως τι είχε συμβεί. Μπήκαν σε μια βάρκα και έφτασαν κοντά του. Ο ληστής τρομοκρατημένος επέστρεψε τα κλοπιμαία και ζήτησε συγχώρεση. Εκείνοι, όντας γενναιόδωροι και νιώθοντας πως ο νεαρός άντρας είχε μετανιώσει ειλικρινά για την πράξη του, δεν θέλησαν να τιμωρηθεί. Έτσι, τα ιερά τάματα επέστρεψαν στη μονή και συνέχισαν να κοσμούν την ιερή εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας.
