GR
EN
RO
RU
UK
SRB
Zbog svog geografskog položaja, Atos je, počevši od ranog hrišćanskog doba, bio privlačno mesto za mnoge monahe koji su ovde dolazili iz svih krajeva velikog carstva.
Krajem 3. veka javlja se tendencija udaljavanja od organizovanih zajednica u pustinjske krajeve, što je kasnije zavladalo i označilo početak razvoja monaškog života. Jedina vrijednost postojanja je duša, a cijeli svijet sa svojim blagodatima nije bio bitan s obzirom na činjenicu da bilo koja vrijednost devalvira ako izgubiš neprocjenjivu dušu.
Atos, u blizini tako važnih hrišćanskih centara kao što su Solun, Filipi, Amfipolj i Apolonija, trebalo je da usvoji hrišćansku veru prilično rano; njegovi stanovnici su, uglavnom, već u 4. veku morali biti hrišćani. Vrhovi i padine Atosa bili su najprikladniji za askete. Odsustvo pominjanja monaštva na Atosu u ovom periodu može se objasniti njegovom posebnom prirodom samoće i skromnosti.
Period duhovnog života Grčke od 400 do 800 godina ostaje malo posvećen u pisanim izvorima. Oni koji su hteli da postanu dostojni da stanu pred Boga suočili su se sa žestokom borbom sa iskušenjima spoljašnjeg sveta. Kao što je Hristos objavio, tokom ove borbe potrebna je posebna kontrola nad nečijim željama i nad metodama njihovog ostvarivanja. Ko hoće da ide Njegovim putem, mora da se odrekne samog sebe, da uzme Njegov krst i da ga sledi da bi stekao nebesko bogatstvo. Upravo su ti principi visoke etike i morala činili osnovu života prvih kršćana, koji su željeli ostati u posebnom asketizmu i strogosti, odrekli se blagoslova zemaljske civilizacije i koncentrirali na post i molitvu.
Prema pisanim izvorima, grupe asketa su prisutne na Svetoj Gori od 843. godine. 883. godine izdat je poseban dekret cara Vasilija I, kojim se reguliše unutrašnja struktura poluostrva. 10. vek se smatra početkom uređene monaške države. U tom periodu je ovde živeo Sveti Atanasije Atonski. Letopis Atosa je vekovna istorija, čije se nasleđe brižljivo čuva u arhivama manastira. Danas na Svetoj Gori postoji 20 manastira : 17 grčkih, manastir Hilandar srpski, manastir Zograf bugarski, a manastir Svetog Pantelejmona ruski. Hijerarhija manastira, u skladu sa kojom su predstavljeni, uključujući i na našoj web stranici, odobrena je u 18. veku.
Manastiri Atosa su arhitektonski kompleksi koji podsećaju na odbrambene građevine okružene neosvojivim zidom, u čijem se središtu uvek uzdiže glavni hram ili katolikon.
