Ιστορία και νεωτερικότητα
Το 972 μ.Χ., επί οσίου Αθανασίου Αθωνίτου, συντάχθηκε το πρώτο τυπικό από τον Ευθύμιο Στουδίτη σε δέρμα τράγου και επικυρώθηκε από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή. Υπογράφτηκε από 58 αντιπροσώπους, 10 πρεσβυτέρους και 8 ηγουμένους, ανάμεσά τους ο κτήτωρ της Μονής Γομάτου, Ευστράτιος.
Από τις διάφορες πηγές αντλούμε τις εξής πληροφορίες:
- Το κελί του Γομάτου και άλλα ερημωθέντα από τους Αγαρηνούς κελιάυπόκεινται σε πρωτείο,
- Η πρώτη ανακαίνιση του κελλίου έγινε το 1165,
- Με πράξη του 1350 παραχωρείται σε Μονή του Αλυπίου επί Πρώτου Αντωνίου,
- Το 1901 εγκαινιάστηκε η δεύτερη ανακαίνιση από τον Γέροντα Χρυσόγονο τον Κεφαλλήνιο.