Καλύβη των Αγίων Αναργύρων

Ιστορία και νεωτερικότητα

Η καλύβη των Αγίων Αναργύρων είναι μία εκ των είκοσι που συγκροτούν τη Νέα Σκήτη ή το Γενέσιον της Θεοτόκου. Η αδελφότητα της σκήτης είναι η μεγαλύτερη κι αποτελείται από δέκα πατέρες με προστάτες τους Αγίους Αναργύρους.

Τα σπουδαιότερα κειμήλια που έχουν είναι τα ιερά λείψανα των Αγίων Αναργύρων. Στη σκήτη βρίσκουμε εννέα εκ των είκοσι Αγίων Αναργύρων οι οποίοι ήταν ιατροί και οι γνωστότεροι είναι οι Άγιοι Κοσμάς και Διαμιανός, ο Άγιος Παντελεήμων, ο Άγιος Ερμόλαος, ο Άγιος Τρύφων, ο Άγιος Σαμψών, ο Άγιος Χαράλαμπος, οι Άγιοι Κύρος και Ιωάννης που απεικονίζονται στην εφέστια εικόνα του 1765.

Βεβαίως η Καλύβη είναι αρκετά παλαιότερη από μαρτυρίες που βρίσκονται εκεί, αλλά και από τον περίφημο ηγούμενο της Ιεράς μονής Εσφιγμένου, Γεράσιμο Σμυρνάκη που έζησε το 1820 και έγραψε ίσως το πρώτο βιβλίο για το Άγιον Όρος. Αυτός αναφέρει για την καλύβη πως είναι η αρχαιότερη της Σκήτης χωρίς να γνωρίζουμε τον ακριβή χρόνο που ιδρύθηκε. Αυτό που με βεβαιότητα γνωρίζουμε είναι πως ήταν το παλιό Κυριακό κι αν υπολογίσουμε πως το νέο κτίστηκε το 1750 τότε ίσως να είναι ακόμα παλαιότερη κι από το έτος της πτώσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1453.

Ξενάγηση στη σκήτη

Η Ιερά Νέα Σκήτη ή Σκήτη του Γενεσίου της Θεοτόκου

Η Ιερά Νέα Σκήτη είναι αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου, που τιμάται στις 8 Σεπτεμβρίου. Έχει γίνει ευρέως γνωστή με το όνομα «νέα» σκήτη, καθώς στο σημείο που είναι τοποθετημένη προϋπήρχε παλαιότερο ησυχαστήριο, το οποίο είχε εγκαταλειφθεί από τους μοναχούς. Συγκεκριμένα, η  παλαιά σκήτη είχε χτιστεί το 1100, ενώ η νέα ιδρύθηκε το 1750. 

Σύμφωνα με την αφήγηση μοναχών της Ιεράς Καλύβης Αγίων Αναργύρων:

«Αυτό συνέβη επειδή οι πατέρες από το 1100 μέχρι και το 1750 είχαν μεγάλο πρόβλημα με τους πειρατές. Έτσι, ζήτησαν από τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο τον Παλαιολόγο το 1150 να τους βοηθήσει στην ανέγερση ενός πύργου, ο οποίος υπάρχει έως σήμερα στη νότια πλευρά και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα κτίσματα. Χρησίμευε ως παρατηρητήριο. Οι μοναχοί στεκόντουσαν στην κορυφή του και, μόλις έβλεπαν πειρατικό καράβι να πλησιάζει, χτυπούσαν την καμπάνα. Τότε, μαζεύονταν οι πατέρες από τα κελλιά και, στα τέσσερα πατώματα που βρισκόντουσαν εντός του πύργου,  ζέσταιναν καυτό νερό, το οποίο έριχναν από τις ζεματίστρες περιλούζοντας τους πειρατές. Ωστόσο, καθώς οι επιδρομές γινόντουσαν όλο και συχνότερες, το 1500 οι μοναχοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη σκήτη και να μετακινηθούν σε κάποιο βορειότερο σημείο, όπου ίδρυσαν ένα νέο ησυχαστήριο κρυμμένο ανάμεσα σε ψηλούς βράχους. Όταν το 1750, περίπου 200 χρόνια μετά, οι Οθωμανοί κυριάρχησαν στην Ελλάδα και τη Μικρά Ασία, ο δρόμος για τους πειρατές έκλεισε. Βλέποντας πως δεν κινδυνεύουν πια, οι πατέρες αποφάσισαν να επιστρέψουν. Κατέβηκαν, λοιπόν, από τα βουνά και εγκαταστάθηκαν εκ νέου στην σκήτη, η οποία έμεινε γνωστή με τον χαρακτηρισμό «νέα».

Η ίδρυση της Ιεράς Καλύβης Αγίων Αναργύρων

Στη Νέα Σκήτη υπάρχουν 20 καλύβες. Καλύβη ονομάζεται το οίκημα εντός του οποίου υπάρχει ναός. Η Ιερά Καλύβη Αγίων Αναργύρων είναι μία από τις 20 ιερές καλύβες που συγκροτούν τη Νέα Σκήτη ή Σκήτη του Γενεσίου της Θεοτόκου. Η καλύβη αυτή αποτελεί τη μεγαλύτερη αδελφότητα και απαρτίζεται από 12 μοναχούς. Προστάτες της είναι οι Άγιοι Ανάργυροι. Σύμφωνα με τον ηγούμενο της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου, π. Γεράσιμο Σμυρνάκη, ο οποίος έζησε το 1820 και έγραψε ένα από τα πρώτα βιβλία για το Άγιον Όρος, η καλύβη των Αγίων Αναργύρων είναι η αρχαιότερη καλύβη της σκήτης. Αν και δεν έχει διευκρινιστεί η ακριβής ημερομηνία ίδρυσής της, ωστόσο είναι γνωστό πως το Κυριακό της αποτέλεσε το πρώτο Κυριακό της σκήτης, το οποίο κατεδαφίστηκε και αναστηλώθηκε. Το 1958, μετά από εργασίες συντήρησης, πήρε τη μορφή που έχει έως σήμερα. Η καλύβη είναι πολύ προγενέστερη και χρονολογείται πιθανόν πριν ακόμη από την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως.

Η ζωή των μοναχών

Το 24ωρο στις σκήτες και στα μοναστήρια του Αγίου Όρους είναι χωρισμένο σε τρία μέρη, σε ένα οκτάωρο προσευχής, ένα οκτάωρο εργασίας και ένα οκτάωρο αναπαύσεως. Οι μοναχοί ξυπνούν κάθε πρωί στις 4 π.μ. για να τελέσουν το μεσονύκτιο, τον όρθρο και τη Θεία Λειτουργία. Έπειτα ξεκινούν τα διακονήματα. Βασικό διακόνημα στην Ιερά Καλύβη Αγίων Αναργύρων είναι η αγιογραφία. Οι μοναχοί ασχολούνται ακόμη με το θυμίαμα, την ξυλογλυπτική και τη φροντίδα των κήπων της σκήτης. Ακόμη, έχουν ζώα με τα οποία κουβαλούν όσα πράγματα χρειάζονται. Έχουν το αρχονταρίκι, όπου βρίσκεται ο αρχοντάρης, το ραφείο όπου φτιάχνουν τα ράσα τους, καθώς και άλλες δομές που εξασφαλίζουν ό,τι μπορεί να χρειαστεί μια δωδεκαμελής αδελφότητα. Μετά από τις οχτώ ώρες εργασίας, οι μοναχοί αποσύρονται στα κελλιά τους, όπου συνεχίζουν την ατομική προσευχή.

Το θαύμα των Αγίων Αναργύρων

Οι Άγιοι Ανάργυροι τιμώνται ιδιαίτερα για τη θεραπεία των ασθενών. Ως άνθρωποι ήταν γιατροί, οι οποίοι δεν δέχονταν αμοιβή για τη βοήθεια που παρείχαν, εξού και το προσωνύμιο «Ανάργυροι». Η Ιερά Καλύβη Αγίων Αναργύρων στο Άγιον Όρος είναι αφιερωμένη στα πρόσωπά τους, τους τιμά και τους δοξάζει μέσα από τις προσευχές των μοναχών.

Στον τέμπλο του ιερού ναού της καλύβης βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα των Αγίων Αναργύρων, η οποία χρονολογείται από το 1765. Η εικόνα αυτή έχει επιτελέσει πάμπολλα θαύματα. Εκεί βρίσκονται, επίσης, τα λείψανα εννέα εκ των Αγίων Αναργύρων. Αυτά αποτελούν τους μεγαλύτερους θησαυρούς της καλύβης.

Ένα από τα σπουδαιότερα θαύματα της σύγχρονής μας εποχής, αφορά έναν νέο ο οποίος νοσούσε από καρκίνο.

Το νεαρό αγόρι είχε καρκίνο σε όλο του το σώμα. Είχε περάσει από όλα τα στάδια των χημειοθεραπειών και είχε ταλαιπωρηθεί πολύ από την ασθένεια. Σύμφωνα με τους γιατρούς, ο καρκίνος είχε συρρικνωθεί, οι χημειοθεραπείες είχαν κάνει ό,τι ήταν εφικτό και τώρα έμενε να αφαιρεθεί ό,τι είχε απομείνει. Ωστόσο, επειδή η συγκεκριμένη επέμβαση ήταν δύσκολο να γίνει στην Ελλάδα, ο νεαρός ταξίδεψε μαζί με τον πατέρα του στην Αμερική για να υποβληθεί εκεί στην εγχείρηση που απαιτούνταν.

Ο πατέρας του, όντας φίλος με έναν από τους μοναχούς της καλύβης, παρακάλεσε τους πατέρες να ανάψουν μία λαμπάδα και να κάνουν παράκληση στους Αγίους Αναργύρους την ώρα που θα γινόταν το χειρουργείο. Έτσι και έγινε. Την ώρα του χειρουργείου η μοναχική κοινότητα συγκεντρώθηκε για να τελέσει την παράκληση που τους είχε ζητηθεί.

Στο μεταξύ ο νεαρός είχα κάνει όλες τις απαραίτητες εξετάσεις για να εντοπιστεί ο καρκίνος και να γίνει η ανάλογη προετοιμασία για την εγχείρηση.

Μόλις τελείωσε η παράκληση, χτύπησε το τηλέφωνο. Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο πατέρας του νεαρού αγοριού, ο οποίος μετά δακρύων ανακοίνωσε στους μοναχούς πως ενώ η επέμβαση ξεκίνησε, οι γιατροί αδυνατούσαν να βρουν τον καρκίνο. Η νόσος είχε εξαφανιστεί από το σώμα του.

Αυτό ήταν ένα συγκλονιστικό θαύμα, το οποίο έζησαν και μας διηγήθηκαν οι μοναχοί της καλύβης. Οι Άγιοι Ανάργυροι έδρασαν άμεσα και θεράπευσαν τον νέο, ο οποίος ζει υγιής έως σήμερα, μετά από 18 περίπου χρόνια.

Υπάρχουν βέβαια και άλλα πολλά θαύματα των Αγίων Αναργύρων, γνωστά και άγνωστα. Οι Άγιοι προστρέχουν πάντοτε ως ιατροί, θεραπεύουν τον καρκίνο και κάθε άλλη ασθένεια.