Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Κουκουζέλισσας ανήκει στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας και είναι τοποθετημένη στο παρεκκλήσι των Εισοδίων της Θεοτόκου. Μάλιστα, τιμώντας την άγια εικόνα, το παρεκκλήσι συχνά αποκαλείται και Ναός της Κουκουζέλισσας.
Όσον αφορά την ονομασία της, η εικόνα ήταν τοποθετημένη στο τέμπλο του Καθολικού της μονής. Εκεί ο Όσιος Ιωάννης Κουκουζέλης έψαλλε συχνά από το δεξί στασίδι. Μια μέρα, αφού τελέστηκε αγρυπνία και ο Όσιος έψαλλε τον Ακάθιστο Ύμνο, αποκοιμήθηκε κουρασμένος στο ξύλινο κάθισμα. Τότε παρουσιάστηκε η Θεοτόκος, η οποία του ζήτησε να συνεχίσει να ψάλλει δίνοντάς του την υπόσχεση πως δεν θα τον εγκατέλειπε ποτέ. Μάλιστα, έβαλε ένα νόμισμα στο δεξί του χέρι, ως δώρο και σύμβολο της θαυματουργικής της παρουσίας. Ο Όσιος συνέχει να ψάλλει και να υμνεί καθημερνικά την Υπεραγία Θεοτόκο. Συνέθεσε προς τιμήν της ύμνους και δόξαζε διαρκώς το όνομά της. Όταν κάποια στιγμή καταβλήθηκε από την ορθοστασία και την κόπωση, η Παναγία τον γιάτρεψε από την ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε.
Η Παναγία Κουκουζέλισσα επενέβη πολλές φορές μέσα από την άγια εικόνα της. Έσωσε τη μονή από πολλούς κινδύνους, από πυρκαγιές και από επιδρομές πειρατών. Ακόμη, με το νόμισμα που χάρισε στον Όσιο, εκείνος μπόρεσε να τελέσει θαύματα στο όνομά της.
Σήμερα η εικόνα της βγαίνει από το μοναστήρι τρεις φορές τον χρόνο, κατά την περίοδο του Πάσχα, στην εορτή του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη και στις 21 Νοεμβρίου που γιορτάζει η Παναγία Κουκουζέλισσα και ο Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου.
Όσον αφορά τον εικονογραφικό της τύπο, η αναπαράσταση ακολουθεί το πρότυπο της Παναγίας Οδηγήτριας. Κρατάει τον Ιησού στο αριστερό της χέρι, ενώ το δεξί στέκεται στο ύψος του στήθους. Ο Ιησούς ευλογεί με το δεξί του χέρι τους πιστούς, ενώ με το αριστερό κρατά σφαίρα, σύμφωνα με τον μεταβυζαντινό εικονογραφικό τύπο.
Η εικόνα καλύπτεται από ανάγλυφο πλαίσιο. Ο ρουχισμός των προσώπων είναι πλούσια διακοσμημένος με πτυχώσεις και ανθοφόρα στολίδια. Ακόμη τα ανάγλυφα φωτοστέφανα δεσπόζουν στο κέντρο, ενώ πάνω από το κεφάλι τόσο της Παναγίας όσο και του Χριστού είναι τοποθετημένο στέμμα με πολύτιμους λίθους. Δεξιά από τις άγιες φιγούρες αναπαρίσταται ο Άγιος Αθανάσιος ο Αγιορείτης, ως κτήτορας της μονής. Αριστερά αποδίδεται ανάγλυφα η σκηνή της εμφάνισης της Θεοτόκου στον Όσιο Ιωάννη τον Κουκουζέλη και η δωρεά του ιερού νομίσματος. Κάτω από την αναπαράσταση υπάρχει επιγραφή με αναφορά στο γεγονός. Στον υπόλοιπο χώρο είναι τοποθετημένα μετάλλια που υποβαστάζονται από αγγέλους και αναφέρονται στη «Μήτηρ Θεού» και στον «Ιησού Χριστό».
Τέλος, μπροστά από την εικόνα είναι τοποθετημένο πλήθος αφιερωμάτων, ταμάτων, σταυρών και άλλων πολύτιμων αντικειμένων που αναδεικνύουν τη χάρη και την ευλογία της Θεοτόκου. Οι πιστοί προσκυνούν την Παναγία Κουκουζέλισσα και την τιμούν για τη βοήθεια που τους παρέχει. Όπως άλλωστε την προσφωνεί και ο Όσιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης, η Θεοτόκος αποτελεί «όρος αλατόμητο» και «θρόνο του βασιλέως».
