Η εικόνα της Παναγίας Παντάνασσας είναι τοποθετημένη στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Ξενοφώντος. Το προσωνύμιο που της αποδίδεται δηλώνει την υπερβατικότητα του προσώπου της Παναγίας, τη δοξολογία που της απευθύνουμε και την ξεχωριστή θέση που κατέχει στις καρδιές όλων των χριστιανών. Συγκεκριμένα, η λέξη «Παντάνασσα» αναγνωρίζει την Υπεραγία Θεοτόκο ως βασίλισσα των πάντων.
Η εικόνα καλύπτεται από ένα περίτεχνο επιχρυσωμένο πλαίσιο με ανάγλυφες λεπτομέρειες και πολύτιμους λίθους. Από το πλαίσιο εξαιρούνται τα πρόσωπα της Παναγίας και του Θείου Βρέφους, καθώς και οι επιγραφές «Μήτηρ Θεού», «Η Παντάνασσα» και «Ιησούς Χριστός».
Η Θεοτόκος απεικονίζεται στον καθιερωμένο τύπο της Παναγίας Οδηγήτριας. Το δεξί της χέρι είναι τοποθετημένο στο ύψος του στήθους, ενώ με το αριστερό αγκαλιάζει το Θείο Βρέφος. Ο Ιησούς ευλογεί τους πιστούς με το δεξί του χέρι, ενώ με το αριστερό κρατά το ευαγγέλιο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σκοτεινή απόχρωση των προσώπων, και λιγότερο των χεριών, των μορφών. Σύμφωνα με την αγιορείτικη παράδοση, ο μοναχός που ξεκίνησε την αγιογράφηση της εικόνας απεβίωσε. Όταν ένας νεότερος μοναχός προσπάθησε να ολοκληρώσει το έργο, η εικόνα απέρριπτε με θαυμαστό τρόπο τις χρωματικές του προσμίξεις, μη επιτρέποντας την περεταίρω επεξεργασία και ολοκλήρωσή της. Έτσι, παραμένει έως σήμερα ημιτελής.
Ωστόσο, τιμάται για τη θαυματουργή χάρη της Υπεραγίας Θεοτόκου, που για άλλη μια φορά φανέρωσε την παρουσία και τη βούλησή της στους μοναχούς της αγιορείτικης πολιτείας.
