Ο εορτασμός της Ανάστασης του Χριστού στη μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους είναι ένα μεγάλο γεγονός για τους αγιορείτες μοναχούς και για τους προσκυνητές που έρχονται κάθε χρόνο στο Άγιο Όρος την παραμονή του Πάσχα. Εδώ και πολλούς αιώνες η χερσόνησος φημίζεται για την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της μεγάλης αυτής γιορτής και τις αναλλοίωτες παραδόσεις του εορτασμού της.
Ανάσταση στο Άγιο Όρος
Υπάρχουν χρονικές διαφορές μεταξύ των θρησκευτικών τελετών στις εκκλησίες του Αγίου Όρους και εκείνων που λαμβάνουν χώρα εκτός της χερσονήσου. Εδώ τηρούνται οι κανόνες σύμφωνα με τις ιερές παραδόσεις και τις γραφές και δεν υπάρχει αντιστοιχία με τις ημερομηνίες που επιβάλλονται για πρακτικούς λόγους, αλλά τηρούνται από καιρό, οι οποίες είναι γενικά αποδεκτές στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον ορθόδοξο κόσμο.
Στον Άθωνα η περιφορά του Επιταφίου δεν γίνεται το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, όπως εκτός της μοναστικής πολιτείας, αλλά το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου.
Στον Επιτάφιο δεν χρησιμοποιείται κουβούκλιο, όπως σε άλλες εκκλησίες, αλλά μόνο ένα πανί που απεικονίζει το σώμα του Ιησού Χριστού, το οποίο κρατούν από τις άκρες τέσσερις μοναχοί. Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής, το ύφασμα του επιταφίου τοποθετείται στο καθολικό κάθε μοναστηριού πάνω σε ένα απλό τραπέζι. Γύρω του τοποθετούνται αγριολούλουδα του Άθωνα και στο τέλος της λειτουργίας οι μοναχοί παίρνουν από λίγα λουλούδια ο καθένας για ευλογία.
Η πασχαλινή λειτουργία αρχίζει στους ναούς των μοναστηριών τα μεσάνυχτα και διαρκεί μέχρι τις 6 το πρωί. Σε όλη τη χερσόνησο ακούγεται το χαρούμενο χτύπημα των καμπανών και οι ψαλμωδίες.
Το Άγιο Φως την Κυριακή του Πάσχα παραδίδεται με πλοίο στο λιμάνι της Δάφνης και από εκεί διανέμεται στα μοναστήρια, τις σκήτες και τα κελιά.
Μοναστηριακή Σαρακοστιανή κουζίνα
Τα λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια, οι ελιές, ο χαλβάς και το ταχίνι είναι τα κύρια συστατικά της διατροφής των μοναχών κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, όπως και σε όλη την περίοδο της Σαρακοστής. Τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα δεν περιλαμβάνονται στο μενού των μοναχών για όλη την περίοδο της Σαρακοστής.
Το ψάρι σερβίρεται μία φορά κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής - την Κυριακή του Ευαγγελισμού ή των Βαΐων, η οποία εξαρτάται κάθε χρόνο από την ημερομηνία του Πάσχα, καθώς σε ορισμένα έτη η Ανάσταση συμπίπτει με την ημέρα του Ευαγγελισμού.
Την Κυριακή του Πάσχα, μετά την πανηγυρική λειτουργία, σερβίρεται στα μοναστήρια πέρκα ή τσιπούρα. Ο ιερέας δίνει την ευλογία για τον αγιασμό των αυγών και του τυριού.
