Ωστόσο, το τέλος της σχολικής χρονιάς αποτελεί για όλους μια ευκαιρία να αναλογιστούμε όσα καταφέραμε και να αδράξουμε τους καρπούς των κόπων μας. Είναι σημαντικό να δούμε την πρόοδο που πιθανόν κάναμε τόσο εμείς, ως ενήλικες, όσο και τα παιδιά μας, στο πλαίσιο της μαθητικής τους πορείας αλλά και της πνευματικής τους προόδου.
Ιδιαίτερα όσον αφορά τις μικρότερες ηλικίες, οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν όχι μόνο για τη διασκέδαση και τη θερινή ξεκούραση των παιδιών, έργο αναγκαίο και θεάρεστο, αλλά και για τον απολογισμό των εμπειριών που αποκόμισαν κατά τη διάρκεια του έτους.
Πόσο ωφέλιμο θα ήταν αν έβρισκε κανείς τον χρόνο να κοιτάξει πίσω στη σχολική χρονιά και να συζητήσει με το παιδί του. Τι έμαθε κατά τη διάρκεια του έτους; Πέρασε καλά ή αντιμετώπισε δυσκολίες; Αν υπήρχαν πράγματα που το λύπησαν, πώς τα αντιμετώπισε; Ποιες ήταν οι πιο όμορφες στιγμές και τι έχει αποτυπωθεί ισχυρότερα στη μνήμη του; Υπήρχε η ανάμνηση του Θεού στην καθημερινότητά του; Ο γονέας θα μπορέσει έτσι, μεταξύ άλλων, να διαπιστώσει την ωφέλεια που κέρδισε το παιδί όχι μόνο γνωστικά και μαθησιακά, αλλά πρωτίστως πνευματικά.
Με αφορμή την ολοκλήρωση του σχολικού κύκλου, ας αναπολήσουμε τις διδαχές των Τριών Ιεραρχών. Ας θυμήσουμε στα παιδιά μας τα πρόσωπα των τριών αυτών Αγίων, που τους συμπαραστέκονται καθ’ όλη τη διάρκεια των μαθητικών τους χρόνων, τα νουθετούν σιωπηλά και τα προστατεύουν, όντας αρωγοί και υποστηρικτές στο έργο τους.
Όπως γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:
“Η αιτία της ανατροπής των πάντων, είναι ότι δεν φροντίζουμε τα δικά μας παιδιά. Φροντίζουμε για τα σώματά τους, περιφρονούμε όμως την αγωγή της ψυχής τους.”
Έτσι και σήμερα παρατηρείται συχνά μια ισχυρά τεχνοκρατική προσέγγιση της εκπαίδευσης, ενώ παραμελούνται επανειλημμένως οι πνευματικές αξίες, οι αρχές που είναι σημαντικό να ριζώσουν στην ψυχή του παιδιού όταν ακόμη αυτό βρίσκεται σε νεαρή ηλικία.
Ο Μέγας Βασίλειος, ως κατ’ εξοχήν ποιμένας και παιδαγωγός των νέων, έγραψε πολλούς κατηχητικούς λόγους για την αγωγή των νεαρών ατόμων. Μεταξύ άλλων αναφέρει:
“Επειδή γαρ είδε το Πνεύμα το Άγιον δυσάγωγον προς αρετήν το γένος των ανθρώπων και διά το προς ηδονήν επιρρεπές του ορθού βίου καταμελούντας ημάς· τι ποιεί; Το εκ της μελωδίας τερπνόν τοις δόγμασιν εγκατέμιξεν, ίνα τω προσηνεί και λείω της ακοής το εκ των λόγων ωφέλιμον λανθανόντως υποδεξώμεθα·[...] Διά τούτο τα εναρμόνια ταύτα μέλη των ψαλμών ημίν επινενόηται, ίνα οι παίδες την ηλικίαν, ή και όλως οι νεαροί το ήθος, τω μεν δοκείν μελωδώσι, τη δε αληθεία, τας ψυχάς εκπαιδεύωνται.”
Διαπιστώνει πως ο άνθρωπος είναι απαίδευτος ως προς την αρετή. Δεν παίρνει την κατάλληλη αγωγή και δεν επιδεικνύει αρκετή αφοσίωση, ώστε να γίνει κοινωνός του Αγίου Πνεύματος. Έτσι, η εκκλησία επιδιώκει να εκπαιδεύσει και να νουθετήσει τον κόσμο μέσα από τους ψαλμούς της. Η μελωδία χρησιμοποιείται ως παιδαγωγικό μέσο. Η προσευχή και η παράκληση προσαρμόζονται στις μαθησιακές ανάγκες των νέων. Στόχος παραμένει η εξοικείωσή τους με την ηθική, με την αρετή και τη χριστολογική αλήθεια, ενώ παράλληλα οι ψυχές εξασκούνται στην κατάνυξη και προετοιμάζονται για να γίνουν κοινωνοί της χάρης του Αγίου Πνεύματος.
Μέσα από τις αναφορές των Πατέρων της εκκλησίας αναδεικνύεται η ανάγκη αγωγής των νέων, η ανάγκη διεύρυνσης των πνευματικών τους ορίων και ενδυνάμωσης του ψυχικού τους πλούτου. Η πίστη, η αναγνώριση και ο ενστερνισμός του χριστολογικού δόγματος προϋποθέτουν ένα στιβαρό και δυναμικό πνεύμα με ισχυρά θεμέλια και βούληση, ώστε να διακρίνει και να επιλέγει πάντοτε την αλήθεια έναντι του ψεύδους.
Στο δρόμο αυτό, βέβαια, θα πρέπει να παρέχονται στους ανθρώπους, και ιδιαίτερα στα μικρά παιδιά, ορισμένα πρότυπα προς μίμηση. Η νοοτροπία των γονέων, η στάση τους απέναντι στα γεγονότα της καθημερινής ζωής και οι επιμέρους συμπεριφορές που υιοθετούν, είναι οι πιο ισχυρές διδαχές για ένα παιδί, που όντας σε πολύ νεαρή ηλικία δεν έχει ακόμη αναπτύξει επαρκώς τη λογική και τη βούλησή του. Στο πλαίσιο αυτό, το σχολείο φέρει μεγάλη ευθύνη, καθώς αποτελεί το περιβάλλον μέσα στο οποίο τα παιδιά περνούν σχεδόν τις μισές ώρες της ημέρας. Είναι φορέας ιδεών και διαμορφώνει, τρόπον τινά, την κοινωνία των νεαρών ατόμων και μελλοντικών ενηλίκων. Οφείλει έτσι, μεταξύ των θεωρητικών γνώσεων και των επιμέρους δεξιοτήτων που παρέχει, να φροντίζει για την ψυχική αγωγή και την πνευματική πρόοδο διαμορφώνοντας πρότυπα και εμπνέοντας τους νέους. Όπως τόνιζε ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος:
“Μη θέλεις να πείσεις με τα λόγια, αλλά με τα έργα. Μισώ την διδασκαλία που είναι αντίθετη με τον τρόπο ζωής.”
Με τη λήξη του σχολικού αυτού έτους, ας ξεκουράσουμε τα παιδιά από τη μελέτη των σχολικών μαθημάτων, χωρίς ωστόσο να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια για πνευματική αγωγή και ψυχική ανάταση. Ας συνεχίσουμε να παρέχουμε αφορμές και ερεθίσματα που θα διαπαιδαγωγήσουν τους νέους και θα αποτελέσουν σπουδαίο πνευματικό εφόδιο για την μετέπειτα ενήλικη ζωή.
Αγαπητοί αδελφοί, στο ηλεκτρονικό μας κατάστημα θα βρείτε βιβλία με σπουδαίο θεολογικό και ψυχοφελές περιεχόμενο που μπορούν να συνοδεύσουν τους καλοκαιρινούς σας μήνες, παραδοσιακά προϊόντα, εικόνες και κομποσκοίνια.
Είθε ο Κύριος, δια των προσευχών της προστάτιδός μας Υπεραγίας Θεοτόκου, να ευλογεί εσάς, την οικογένειά σας και όλους σας τους αγαπημένους
