Πρακτικές και παραδόσεις αιώνων στον καιρό του Ιντερνέτ, μετά την πανδημία του Covid-19…

Είναι πασίγνωστη σε όλους τους Ορθοδόξους Χριστιανούς ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής, η ευλογημένη συνήθεια που σχεδόν «επιτάσσει» κατά την άφιξή μας στους Ιερούς Ναούς ή τα Μοναστήρια, να ανάβουμε ένα ή περισσότερα κεριά είτε στη μνήμη των αγαπημένων μας κεκοιμημένων προσώπων ή ως συνοδευτικό του αιτήματός μας «υπέρ υγείας, φωτισμού, κλπ» φίλων και αγαπημένων μας που δεν μπόρεσαν να παραστούν στην Ακολουθία. Οι περισσότεροι από εμάς παίρνοντας το κερί στην είσοδο του Ναού βάζουμε ότι προαιρούμαστε στο παγκάρι.

Πόσες φορές δεν δεχτήκαμε την παράκληση από φίλους και συγγενείς μας, «να ανάψεις ένα κερί για μένα στην Παναγιά» όταν ακούνε ότι θα επισκεφθούμε το Άγιον Όρος αλλά και άλλα προσκυνήματα/μοναστήρια. Ειδικά οι γυναίκες που δεν μπορούν να επισκεφθούν το Περιβόλι της Παναγιάς μας, είναι αυτές που καθ’ υπερβολήν μας ζητούν «να τις θυμηθούμε στο προσκύνημά μας με ένα κεράκι και μια λίστα ονομάτων μνημόνευσης» Οι φίλοι μας επιμένουν να δεχτούμε ένα οικονομικό αντίτιμο για τη «χάρη» που μας ζητούν να τους κάνουμε. Το κάνουν με αγάπη και καλή διάθεση.

Όταν στο Ναό μας έρχεται για προσκύνημα είτε ιερό λείψανο, ή θαυματουργή εικόνα αλλά ακόμη και αντίγραφο θαυματουργής εικόνας, (αυτό το τελευταίο είναι μια νεοφανής συνήθεια που όμως έχει γίνει δεκτό με μεγάλο ενθουσιασμό από τους ευσεβείς χριστιανούς), συνήθως από το Άγιον Όρος το οποίο αντίγραφο «εγκαθίσταται εν πομπή» με τη συνοδεία Αγιορειτών Πατέρων και πολλές φορές με την παρουσία του οικείου Επισκόπου, συνηθίζουμε να γράφουμε τα ονόματα ζώντων και κεκοιμημένων για να μνημονευθούν κατά τις Ιερές Παρακλήσεις που τελούνται. Ειδικό παγκάρι δημιουργείται στις περιπτώσεις αυτές όπου βάζουμε μέσα ότι μπορούμε και θέλουμε προκειμένου να μνημονευτούν τα ονόματα που έχουμε δώσει.

Τέλος, Εκκλησίες, Ιερές Μονές και Κελία συνηθίζουν να αποστέλλουν ένα φάκελο, αρκετές φορές με προπληρωμένα ταχυδρομικά τέλη επιστροφής, σε οικογένειες προσκυνητών που γνωρίζουν από προηγούμενες επισκέψεις τους, ζητώντας να τους στείλουν ονόματα προς μνημόνευση με παράλληλη παράκληση οικονομικής εισφοράς για την ενίσχυση και τις ανάγκες των Μονών ή των Κελίων. Η ευλογημένη αυτή πρακτική συνηθίζεται ιδιαίτερα για τα 40λείτουργα τις περιόδους των Χριστουγέννων, του Πάσχα, του Δεκαπενταύγουστου κλπ.

Για κάθε άνθρωπο καλής θέλησης και ακόλουθο των παραδόσεων της δισχιλιετούς Ορθόδοξης Εκκλησίας, η δωρεά του όποιου μικρού ή μεγαλύτερου ποσού προσφέρουμε στις περιπτώσεις που προαναφέρθηκαν, σε καμία περίπτωση δεν θεωρείται εκμετάλλευση, εμπορευματοποίηση της πίστης ή κάτι αρνητικό. Η προσφορά στην Εκκλησία, η φιλανθρωπία, η βοήθεια οικονομική ή άλλη, είναι αποτέλεσμα ελεύθερης προαίρεσης όπως άλλωστε αναφέρεται και στην Αγία Γραφή: «Aδελφοί, ὁ σπείρων φειδομένως φειδομένως καὶ θερίσει, καὶ ὁ σπείρων ἐπ᾿ εὐλογίαις ἐπ᾿ εὐλογίαις καὶ θερίσει. ἕκαστος κα­θὼς προαιρεῖται τῇ καρ­δίᾳ, μὴ ἐκ λύπης ἢ ἐξ ἀνάγκης· ἱλαρὸν γὰρ δό­την ἀγαπᾷ ὁ Θεός. δυνα­τὸς δὲ ὁ Θεὸς πᾶσαν χάριν περισσεῦσαι εἰς ὑμᾶς, ἵνα ἐν παντὶ πάντοτε πᾶσαν αὐτάρκειαν ἔχοντες περισ­σεύητε εἰς πᾶν ἔργον ἀγα­θόν, καθὼς γέγραπται· ἐ­σκόρπισεν, ἔδωκε τοῖς πέ­νη­σιν· ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα. ὁ δὲ ἐ­πιχορηγῶν σπέρμα τῷ σπείροντι καὶ ἄρτον εἰς βρῶ­σιν χορηγήσαι καὶ πλη­θύναι τὸν σπόρον ὑ­μῶν καὶ αὐξήσαι τὰ γε­νή­ματα τῆς δικαιοσύνης ὑμῶν· ἐν παντὶ πλουτιζόμενοι εἰς πᾶσαν ἁπλότητα, ἥτις κατεργάζεται δι᾿ ἡμῶν εὐχαριστίαν τῷ Θεῷ.» Β΄ Κορινθίους. Θ΄ 6-11)

 «Ἱλαρόν δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός»

Τι μας λέει δηλαδή ο λόγος του Θεού; Ότι ο Θεός αγαπά αυτόν που δίνει με χαρά, με την καρδιά του και όχι με πίεση ή ανάγκη.

Covid-19 και Εκκλησία

Ο πλανήτης ολόκληρος από τις ζούγκλες του Αμαζονίου, τις έρημες άνυδρες εκτάσεις της Αφρικής και της Ασίας, τις μεγαλουπόλεις των εκατομμυρίων κατοίκων που ζουν σε παραγκουπόλεις και τις εύπορες και υπερ-πλούσιες δυτικές πολιτείες, έζησαν τα τελευταία χρόνια μια απερίγραπτη πανομοιότυπη θλίψη.

Αναφερόμαστε στην πανδημία του Covid-19 με τα πρωτόγνωρα lock-down, τους πρωτοφανείς περιορισμούς στην κίνηση και την εργασία αλλά και την δραματική μείωση της κοινωνικότητας των ανθρώπων και την απαγόρευση της προσέλευσης στους χώρους λατρείας. Δεν υπάρχει προηγούμενο στον χριστιανικό κόσμο, αλλά και όχι μόνον σε αυτόν, να μην εορταστούν τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, να μην γίνουν οι λιτανείες και οι πανηγύρεις για την Κοίμηση της Παναγιάς μας, δεν υπάρχει προηγούμενο τουλάχιστον στην έκταση που το ζήσαμε το 2020-2021, οι πιστοί να μην μπορούν να προσέλθουν στην Εκκλησία, να μην μπορούν να τελέσουν μυστήρια ή να συμμετάσχουν στην ψυχοσωτήρια Θεία Κοινωνία με την μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων.

Μέσα στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, η Χάρις του Θεού και η Θεία Πρόνοια πρόσφεραν τη δυνατότητα να απαλύνουν την θλίψη των ανθρώπων από τη μη συμμετοχή τους στην κοινή λατρεία, μέσω της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου. Χιλιάδες χριστιανοί είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις «κεκλεισμένων των θυρών» Ιερές Ακολουθίες είτε μέσα από τις οθόνες των τηλεοράσεών τους ή μέσα από τις ζωντανές μεταδόσεις τους μέσα από το ιντερνετ και την πληθώρα των κοινωνικών δικτύων.

Προφανώς δεν μπορεί να υποκατασταθεί επ’ ουδενί η φυσική μας παρουσία στον Ιερό Ναό και τις Ακολουθίες με την «εικονική και ψηφιακή μας παρουσία» μέσω του υπολογιστή. Με δεδομένο όμως τις υποχρεωτικά επιβληθείσες συνθήκες, δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε πως ήταν/είναι μεγάλη παρηγοριά και βοήθεια η δυνατότητα αυτή.

Το γεγονός είναι, ότι σημαντικοί θεολόγοι, ιεροκήρυκες αλλά και πολλοί άλλοι επιστήμονες χρησιμοποίησαν και πλέον χρησιμοποιούν τον νέο άμβωνα του διαδικτύου. Χιλιάδες άνθρωποι που δεν θα μπορούσαν να παραβρεθούν σε μια «ζωντανή» εκδήλωση/ομιλία, τώρα από την άνεση του σπιτιού τους παρακολουθούν ψυχωφέλιμα λόγια που τους παρηγορούν και τους οικοδομούν.

Φημισμένοι Γέροντες του Αγίου Όρους χρησιμοποιούν πλέον ψηφιακές πλατφόρμες για να «συναντήσουν» διαδικτυακά τους εικονικούς προσκυνητές, άνδρες και γυναίκες και να τους μιλήσουν μέσα από το «ψηφιακό τους αρχονταρίκι.» Εκατοντάδες χιλιάδες ψηφιακών θεατών «συνωστίζονται» να δουν και να ακούσουν Ομιλίες, Ιερές Παρακλήσεις αλλά και Ιερές Ακολουθίες για όσους δεν μπορούν να παραστούν.

Είναι γνωστό άλλωστε ότι ο Θεός πάντοτε από το πικρό φέρνει το γλυκό!

Οι άνθρωποι της ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ Α.Μ.Κ.Ε. που βρίσκεται στο Άγιον Όρος και είναι μη κερδοσκοπική, σε συνεργασία και σε συνεννόηση με Ιερές Μονές, Κελία, κλπ έχοντας σκοπό την προώθηση και την διάδοση της πνευματικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του Αγίου Όρους αλλά και την διάδοση του λόγου του Θεού, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το θείο δώρο των νέων τεχνολογιών μέσω του ιντερνετ. Έτσι εξελίξαμε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας δίνεται η δυνατότητα σε όσους το επιθυμούν, συνήθως επειδή δεν μπορούν να επισκεφθούν το Άγιον Όρος, γυναίκες, ηλικιωμένοι, ανήμποροι ή επειδή οι συνθήκες της ζωής τους δεν το επιτρέπουν, να ανάψουν ένα κεράκι, να ζητήσουν την μνημόνευση ονομάτων δικών τους ανθρώπων, ζώντων ή/και κεκοιμημένων βοηθώντας ταυτόχρονα με την ελάχιστη δωρεά τους τα Μοναστήρια που τα δύο χρόνια της πανδημίας ερήμωσαν από προσκυνητές, συνδράμοντας με το «προϊόν αυτής της ψηφιακής δισκοφορίας» στα ποικίλα έργα συντήρησης, φιλανθρωπίας και φιλοξενίας που οι Αγιορείτικες Μονές διαρκώς επιτελούν.

Είναι εκμετάλευση και ασέβεια ή μήπως εμπορευματοποίηση της πίστης το να μπορώ να ανάψω ένα κερί ή να ζητήσω την μνημόνευση των ονομάτων των αγαπημένων μου ενώ δίνω και ένα μικρό ποσό μέσω διαδικτύου;

Επειδή η πρωτοβουλία μας αυτή αντιμετωπίστηκε από συγκεκριμένους, τους ίδιους γνωστούς πάντα κύκλους «ζηλωτών» με αρνητισμό και κακεντρέχεια απαντάμε με αγάπη και ευθύτητα.

Η ιδέα του διαδικτυακού κεριού γεννήθηκε πολλά χρόνια πριν ως μια συνεργασία μεταξύ της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους και του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, (Εργαστήριο Πολυμέσων το οποίο σχεδίασε μία ιστοσελίδα με λεπτομερείς πληροφορίες για το Αγιον Όρος και τις μονές του.

Διαβάζουμε στην τεράστιας κυκλοφορίας ιστοσελίδα in.gr

«…Εάν δεν έχετε τη δυνατότητα να επισκεφθείτε το Αγιον Όρος για να ανάψετε επιτέλους εκείνο το κερί που είχατε τάξει, κανένα πρόβλημα. Το Internet είναι εδώ και σας δίνει τη δυνατότητα να προσευχηθείτε… μπροστά στον υπολογιστή σας.

Πληκτρολογώντας τότε στο μακρινό 2001 αν θυμόμαστε σωστά, τη διεύθυνση www.medialab.ece.ntua.gr/athos/uk/mones/ref0042.htm, που τώρα δεν λειτουργεί πια, ο χρήστης του Διαδικτύου βρίσκεται σε ένα από τα 22 παρεκκλήσια της Μονής Μεγίστης Λαύρας στην αθωνική πολιτεία όπου μπορεί να πάρει ένα κερί, από αυτά που του προσφέρονται στην οθόνη του υπολογιστή του, και να το ανάψει μπροστά στην εικόνα της Παναγίας που κρατά το Θείο Βρέφος.

Το ίδιο μάλιστα μπορούν να πράξουν και οι γυναίκες, «παραβιάζοντας» έτσι για πρώτη φορά -έστω και εικονικά- το άβατον του Αγίου Όρους…» (sic!!!)

Αντίστοιχη δυνατότητα προσφέρει η ιστοσελίδα www.keraki.gr και η ιστοσελίδα της Ορθοδόξου Αρχιεπισκοπής Αμερικής www.goarch.org/chael/lightacandle στην ενότητα «ψηφιακό παρεκκλήσι» (digital chapel).

Αναρωτιόμαστε ειλικρινά: τι τους ενόχλησε;

Το ιντερνετ ή τα ελάχιστα χρήματα που πρέπει κάποιος να καταβάλει προκειμένου να γίνει πραγματικότητα αυτή η δυνατότητα βοηθώντας ταυτόχρονα τα Μοναστήρια;

Δηλαδή όταν πάω στον Ναό και βάζω χρήματα για τα κεράκια ή τα ονόματα των παρακλήσεων, είναι ευσέβεια ενώ αν κάνω ακριβώς το ίδιο διαδικτυακά είναι εμπορευματοποίηση;

Όταν στέλνω χρήματα μαζί με τα ονόματα για τα Σαρανταλείτουργα των Χριστουγέννων, των Αγίων Αποστόλων ή της Παναγίας μας είναι ορθόδοξη παράδοση ενώ αν στείλω τα χρήματα διατραπεζικά μέσω της ιστοσελίδας είναι ανεπίτρεπτος νεωτερισμός;

Αγαπητοί μας φίλοι, ευλογημένοι εν Χριστώ Ιησού αδελφοί και ακόλουθοι της διαδικτυακής μας παρουσίας! Εμείς σε πείσμα όλων εκείνων που από απλή κακεντρέχεια, φθόνο και δήθεν «ζηλωτισμό» ενοχλούνται από κάθε προσφορά καρδιάς και αγάπης προς τον πλησίον, θα συνεχίσουμε να αξιοποιούμε κάθε μέσο που ο Θεός μας μέσω της Πρόνοιάς Του θέτει στην υπηρεσία του ανθρώπου, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε νυχθημερόν επ’ αγαθώ και για την Δόξα του Χριστού και της Εκκλησίας του.

Σύντομα θα είναι διαθέσιμο το ψηφιακό δωμάτιο προσευχής απ’ όπου η «μονολόγιστη ευχή του Ιησού» θα ακούγεται διαρκώς σε όλες τις ορθόδοξες γλώσσες, 24ω/24ωρο, 7ημέρες/εβδομάδα και 365μέρες/τον χρόνο, μικρή αλλά τεράστια προσφορά στον άνθρωπο που στενάζει σε έναν κόσμο όλο και πιο απάνθρωπο. Όλες μας οι ψηφιακές υπηρεσίες, (άναμμα κεριού, ονόματα για μνημόνευση, προσευχή) ήταν, είναι και θα είναι ΔΩΡΕΑΝ για κάθε εμπερίστατο αδελφό.

Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ Α.Μ.Κ.Ε. θα εξακολουθήσει να εργάζεται νυχθημερόν για την επίτευξη των σκοπών της που είναι η διάδοση της Αγίας Γραφής και την προώθηση της πολιτιστικής και πνευματικής κληρονομιάς του Αγίου Όρους.

Καρυές, 21/8 Αυγούστου 2022