Οι ύμνοι της Μεγάλης Εβδομάδας είναι πολύ διδακτικοί και γι΄αυτό η Εκκλησία μας φρόντισε ώστε ο όρθρος κάθε ημέρας να γίνεται το απόγευμα της προηγουμένης, π.χ. ο όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας γίνεται το απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων. Με αυτόν τον τρόπο, περισσότεροι πιστοί θα μπορούν να προσέρχονται στις ιερές ακολουθίες.
Η υμνολογία της Μεγάλης Εβδομάδας προτρέπει τους πιστούς σε μετάνοια κι εγρήγορση. Τι σημαίνει αυτό; Ο πιστός συνειδητοποιεί ότι, για να ζήσει σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, οφείλει να μετανοεί για τις αμαρτίες του. Ένα πρότυπο μετάνοιας, για παράδειγμα, είναι η γυναίκα που έπλυνε τα πόδια του Χριστού με τα δάκρυά της. Ακούμε για εκείνην στον όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης, δηλαδή το απόγευμα της Μεγάλης Τρίτης.
Επίσης, η εγρήγορση είναι ένα θέμα που κυριαρχεί στους ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας. Για παράδειγμα, τη Μεγάλη Δευτέρα το βράδυ ακούμε την παραβολή των Δέκα Παρθένων που περίμεναν τον Νυμφίο (δηλ. τον Γαμπρό), αλλά οι πέντε από αυτές δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένες, με αποτέλεσμα να μείνουν έξω από το γάμο. Έτσι, διδασκόμαστε ότι ο Κύριος θα έρθει απροειδοποίητα, οπότε πρέπει να είμαστε πάντοτε έτοιμοι (σε εγρήγορση) για να Τον υποδεχθούμε και να κριθούμε από Εκείνον.
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ
Στον όρθρο της Μεγάλης Δευτέρας (το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων) η Εκκλησία μας μνημονεύει τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο (=Καλός, ωραίος στην ψυχή και στο σώμα). Ο Πάγκαλος Ιωσήφ θεωρείται τύπος του Ιησού Χριστού, δηλαδή προεικόνιση, ένα πρόσωπο της Παλαιάς Διαθήκης που προετοίμασε τη συνείδηση των ανθρώπων για τον ερχομό του Κυρίου.
Ο Ιωσήφ ήταν ο 11ος από τους 12 γιους του Ιακώβ, ενός από τους Πατριάρχες του Ισραήλ. Ήταν το παιδί που είχε ο Ιακώβ με την αγαπημένη του Ραχήλ και του είχε μεγάλη αδυναμία. Τα άλλα αδέλφια όμως ζήλευαν τον Ιωσήφ. Όταν βρήκαν την κατάλληλη ευκαιρία, τον έριξαν σε βαθύ λάκκο και ξεγέλασαν τον πατέρα τους, ότι δήθεν κάποιο θηρίο κατασπάραξε τον αδελφό τους. Στη συνέχεια, πούλησαν τον Ιωσήφ σε εμπόρους που πήγαιναν στην Αίγυπτο. Εκεί πουλήθηκε από τους δουλεμπόρους στον αρχιμάγειρα του Φαραώ της Αιγύπτου, Πετεφρή.
Η γυναίκα του Πετεφρή είχε όμως κακές διαθέσεις για τον Ιωσήφ και θέλησε να τον παρασύρει σε παράνομη σχέση. Εκείνος αρνήθηκε και η γυναίκα του Πετεφρή τον συκοφάντησε στον άνδρα της ότι της επιτέθηκε με άσεμνο σκοπό. Ο Πετεφρής την πίστεψε και διέταξε τη φυλάκιση του Ιωσήφ.
Ακόμη και στη φυλακή, όμως, ο Ιωσήφ έδειξε τον ενάρετο χαρακτήρα του. Είχε το χάρισμα από τον Θεό να ερμηνεύει τα όνειρα και έτσι κλήθηκε να ερμηνεύσει τα όνειρα του Φαραώ που προμήνυαν επτά χρόνια αφθονίας και επτά χρόνια ξηρασίας και πείνας στην Αίγυπτο. Ο Φαραώ εκτίμησε τη βοήθεια του Ιωσήφ και τον έκανε αξιωματούχο της χώρας. Ύστερα από μια δραματική συνάντηση, ο Ιωσήφ ενώθηκε και με τους αδελφούς του, τους συγχώρεσε και τους προσκάλεσε να μείνουν μαζί του στη χώρα.
Ο Ιωσήφ μισήθηκε από τα αδέλφια του, όπως και ο Χριστός από τους συμπατριώτες Του. Πουλήθηκε ως σκλάβος, όπως προδόθηκε ο Χριστός από τον μαθητή Του. Συκοφαντήθηκε και αδικήθηκε όπως Εκείνος. Όμως, όπως ο Ιωσήφ βγήκε νικητής από τον λάκκο που τον είχαν ρίξει οι αδελφοί του, έτσι και ο Κύριος βγήκε νικητής από τον τάφο με την Ανάστασή Του. Επιπλέον, φρόντισε για το λαό της Αιγύπτου, ώστε να μην πεινάσει. Ο Χριστός διαρκώς τρέφει το λαό Του, δηλαδή την Εκκλησία Του με το Σώμα και το Αίμα Του.
Την ιστορία του πατριάρχη Ιωσήφ μπορούμε να τη μελετήσουμε στο βιβλίο Γένεσις της Παλαιάς Διαθήκης , ξεκινώντας από το κεφάλαιο 37.
